ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018
Yüklə 392,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
ÇÜTAD
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi
Aralık 2018
23 Bihruz kadar kimsesiz ve başarısız göstermez 12 . Müştak Bey'in öne çıkan özelliklerinden biri şair olmasıdır. Fakat tavırlarında şair olmanın getirdiği incelik, olgunluk veya estetik görülmez. Bu haliyle Müştak Bey, Şinasi tarafından sözde şairlerin veya sanatçıların eleştirisini yapmak amacıyla da kullanılmıştır 13 .
Alafranga züppe tipinin diğer temsilcisi Şeyda Bey ise birçok özelliğiyle Müştak Bey’in karşıtı gibidir. Etrafındaki tüm kadınlara ayrım yapmaksızın sarkıntılık eden ahlak yoksunu, şehvet düşkünü biri olarak tanıtılır. Evliliğin kendisi için fikr-i sabit haline geldiği Şeyda Bey, evliliği kurulacak bir yuva, eşini ise bir hayat arkadaşı olarak görmez. Tanıma, aşık olma, sevme onun için önemli değildir. Evleneceği kişide aradığı tek kriter genç bir kız olmasıdır. Cinsellik temelli bu yaklaşım Müştak Bey’in “aşık evlenmesi” fikriyle tam bir karşıtlık oluşturur. Sergilediği ahlaksız tavırlarıyla Şeyda Bey daha çok Şık’daki Şöhret Bey ile Şıpsevdi’deki Meftun’u hatırlatır. Alafranga tipler bazı ortak özellikler taşımakla birlikte bazı yönleri yle de birbirlerinden ayrılırlar 14 . Babalarını kaybetmiş 12
Mehmet Selim Ergül aşağıda künyesi verilen çalışmasında bu durumu şu şekilde yorumlar: "Yerlilik yeni ve Batıyı temsil eden tipi tuzağa düşürür. Bundan kurtulması ise, yerli aydının dahliyle gerçekleşir. Bunu şöyle formüle etmek mümkün dür. Müştak Bey de ardılları olan Bihruz, Ali Bey, Felatun Bey gibi hayata müdahil değil, maruzdur. Ancak ardılların aksine bu oyunda Doğu ve Batıyı temsil eden tipler, birbirlerini dışlamaz, tam aksine birbirlerini tamamlarlar. Bunu bir sentez olarak an lamak ve adlandırmak mümkündür. Ergül,M.Selim.(2009). " Türk Şiirinde Taşra:1859-1959", Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara, s.62. 13
getirmektedir: "Duruşu, davranışı, yüz görümlüğü olarak öne sürdüğü şiiri düşünüldüğünde Müştak Bey için "şair nitelemesinin yapılması zor, aşıklığı ise tartışmalıdır. Eser içinde kendisine bu vasıfların atfedilmesi onun vasıtasıyla gerçek hayatta örneğine rastlanır müteşairlere yönelik eleştiriden gelir. Armağan, B.(2017). Şairin İronik Tasviri: Şair Evlenmesi. Curr Res Sci,3(3),90. 14
verilen yazısında bu konu üzerinde durarak aşağıdaki görüşlerine yer verir: “İlk züppelerle 1920'lerdekiler arasındaki farkı toparlayacak olursak, diyebiliriz ki, Felâtun ve Bihruz aptal, cahil ve gülünçtürler, sonrakiler okumuş, zeki ve tehlikeli. Birinciler alafrangalık uğruna servetlerini batıran mirasyedilerdir; ötekiler alafrangalığı servet yapma yolunda kullanırlar. Birinciler alay konusudurlar çünkü “olmak istedikleri” ile “oldukları” arasındaki farktan güldürü doğar; ikinciler ise gülünç değillerdir, çünkü olmak istedikleri gibi olmuşlardır. Bundan ötürü Ahmet Mithat, Recaizade Ekrem ve Hüseyin Rahmi Gürpınar’da anlatım yolu mizahtır ve kahramanlarına gülerek bakar, onlara acırlar. Peyami Safa ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nda mizah yerine acı bir |