ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018
Yüklə 392,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bakış Açısı
|
ÇÜTAD
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi
Aralık 2018
21 davranışlarını parantez içinde aktarır 9 . Bu kısımlarda anlatıcı yerini kahramana bıraktığından anlatım üçüncü şahıs anlatıcıdan, birinci şahısa geçmiş olur. Dolayısıyla metinde üçüncü ve birinci şahıs ağzından anlatım dönüşümlü olarak kendini gösterir. Bu, metni tiyatroya yaklaştırmanın yanı sıra anlatımın çeşitlenmesine de imkan sağlar. Metnin üçüncü şahıs ağzından aktarıldığı kısımlarında olaylar çok daha hızlı bir biçimde ilerlerken diyalogların bulunduğu yerlerde doğal olarak bir yavaşlama yaşanır. Anlatım açısından diyaloglar ön planda olduğu için olayın hikâye edildiği veya hikâye etme tekniğinin kullanıldığı kısımlar daha geri planda kalır. Kahramanların ait olduğu sınıfa uygun olarak konuşturulduğu metinde şivelerdeki farklılıklar kişilerle birlikte bir tarz mozaiğine de yol açar 10 . Şair Evlenmesi, tiyatro metni olması sebebiyle diyaloglara dayanır ve olaylar bu sebeple birinci şahıs ağzından aktarılır. Bu açıdan dolaysız bir anlatım söz konusudur ve biz yazarın tutumunu kahramanların da vranışlarından ve sözlerinden çıkarırız. Hayal-i Celâl’de olayların üçüncü şahıs ağzından veya yazar-anlatıcı tarafından aktarılması yazarın tutumunun veya niyetinin daha açık bir biçimde hissedilmesine imkan verir. Anlatıcı zaman zaman yaptığı tasvirlerle, kullandığı sıfatlarla veya olay aktarımlarıyla kahramanıyla alay ettiğini açık bir biçimde gösterir. İki metin arasındaki tür farklılığı bu ayrımı doğuran başlıca etmendir. Bakış Açısı Hayal-i Celâl, yazar- anlatıcı tarafından anlatıldığı için eserde yay gın olarak kullanılan bakış açısı sıfır odaklayım veya hakim bakış açısıdır. Ancak daha önce de belirtildiği üzere metinde karşılıklı konuşmalar yoğunluktadır ve bu sebeple kahramanların bakış açıları
9 “Hamamcı kadın-(Maşallah beyim, tu tu nazar değmesin!” diyerek ve beyefendinin yüzüne birkaç ağız balgam yapıştırarak) Pekiyi beyim. Bana güvenirsen gideyim, bir kere daha göreyim. Hem de cariyelerinizin birini beraber götüreyim.”(s.1 03). Yukarıdaki alıntıda da görüleceği üzere anlatıcı, kahramanların davranışlarını belirttiği bu kısımları farklı amaçlarla kullanır. Çoğu kez halk tiyatrosunda komikliği besleyen bu durumlar, eserde eleştiri ve alay amaçlı kullanılmıştır. 10
Erol Köroğlu bu durumu kitabın sunuş yazısında Mihail Bahtin’in karnaval ve diyalog kavramlarıyla ilişkilendirir. Farklı kesimlerden insanların konuşmalarını aynı zamanda farklı zihniyetlerin temsili ve birlikteliği olarak görür ve diyaloğun bundan kaynaklandığını belirtir. Hayal-i Celâl’in roman öncesi anlatılarla olan bağını ise karnavaleskin kaynağı olarak belirler (s.15). Konuyla ilgili daha fazla bilgi için bkz: Bahtin, Mihail.(2017). Karnavaldan Romana Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, İstanbul: Ayrıntı Yay. |