ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018
Yüklə 392,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dil ve Üslup
|
ÇÜTAD
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi
Aralık 2018
31 kurmaca zamanı eşitleyen sahne (Kıran ve Eziler Kıran 2000:208) en çok başvurulan yöntemdir. Kahramanların karşılıklı konuşmalarının bolca yer aldığı romanda okuyucu olaylara anında tanık olur. Zamana ait bir kavram olan sıklık, bir öyküde meydana gelen bir olayın öykülemede kaç kez aktarıldığını gösterir (Kıran ve Eziler Kıran 2000:210). Genellikle bakış açılarındaki farklılığı hissettirmeye veya vurguya yarayan sıklık Hayal-i Celâl’de çokça başvurulan bir yöntem değildir. En dikkat çekici örnek Şeyda Bey’in Akile Hanım’ın kızıyla değil Akile Hanım’ın kendisiyle evlenmek istediği yalanının tekrarıdır. Şeyda Bey’in bilgisi dışında Zekavet Hanım tarafından kurulan tuzağın bir parçası olarak Muttali Efendi’ye iletilen bu istek, iki fa rklı ortamda Muttali Efendi tarafından dile getirilmesine rağmen Şeyda Bey ancak nikahtan sonra Muttali Efendi’ye hesap sormaya gittiğinde bir üçüncü kez tekrarlanması durumunda konuyu kavrayıp bir tuzağa düşürüldüğünü anlar. Romanda bir kez yaşanan ancak üç kez dile getirilen bu olayın Şeyda Bey tarafından zamanında anlaşılmaması kurulan entrikanın sonuca ulaşmasını sağlar.
karakter gösterir. Olayların gerçekleşme zamanıyla bizim olaylara tanık olmamız aynı zamana denk gelir. Her iki yazar da içinde yaşadıkları dönemi hikâye ederler ve bu onların olayları değerlendirme biçimlerini de etkiler. Yazarların Batılılaşma konusunda benzer yaklaşımlara sahip olmaları olayları eleştirel ve alaycı bir biçimde ele almalarına yol açar.
Bilindiği üzere her sanat dalının ve o dala ait türlerin kendine özgü özellikleri bulunmaktadır. Ancak tarih boyunca bazen bilinçli olarak bir sanat dalını veya bir türü bir diğerine yaklaştırma gayretleri olmuştur. Örneğin şiiri nesre veya nesri resme yaklaştırma eğilimi gibi. Türlerin saflığını büyük ölçüde yitirdiği ve sınırların daha fazla esnekleştiği günümüzde bu çok daha olağan bir tutum olarak görülmektedir. Bu bilinçli tercihlerin dışında bazen işi tam olarak bilmemenin veya acemiliğin bir sonucu olarak da bu tür davranışların sergilendiğini görmekteyiz. Tanzimat dönemi Batıya ait bazı türlerin henüz keşfedilmiş olması ve kurallarının tam olarak algılanıp uygulanamamış olmasıyla edebiyat tarihinde böyle bir aralığa işaret eder. Terimlerin ve tanımların henüz yerli yerine oturmadığı bu dönemde hikâye ile romanın birbirinin yerine kullanıldığına şahit oluruz. 18
Daha önce de belirtildiği üzere Mehmet Celâl yazdığı eseri
18
|