ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018



Yüklə 392,6 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/28
tarix01.01.2022
ölçüsü392,6 Kb.
#50758
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   28
şairi evl

ÇÜTAD  

Çukurova Üniversitesi  

Türkoloji Araştırmaları Dergisi

 

Cilt 3, Sayı 2 



Aralık 2018 

 

26 



 

Entrikacı, fettan, acımasız ve tehlikeli kadın tipi meddah, orta 

oyunu  ve  karagözün   yanı  sıra  Tıflî   hikâyeleri

16

 



olarak  adlandırılan 

metinlerde  de  karşımıza  çıkmaktadır.  Tıflî  hikâyelerindeki  kadınlar 

varlıklı  ve  nüfuzlu  oluşlarıyla  istedikleri  erkeği  kendilerine  partner 

olarak  seçerler.  Ancak  ihanete  uğradıklarında  hiç  acımadan  hem 

sevgililerini hem araya 

giren  kadını  cezalandırırlar.  Tanzimat 

romanlarından  İntibah’taki Mehpeyker ile Esrar-ı  Cinayat’taki 

Hediye  Hanım  kaynağını  bu  hikâyelerden  almış  gibi 

görünmektedirler. Şair Evlenmesi ve Hayal-i Celâl’deki Ziba Dudu ve 

Habbe  Kadın  ile  Zekavet  Hanım,  entrikacı  kimlikleriyle  bu 

hikâyelerde  yer  alan  kadınlarla  bir  kesişim  kümesi  oluştururlar.  Bu 

haliyle  metinleri  aynı  zamanda  konusu  kadın  hilesine  dayalı  anlatı 

biçimi içinde değerlendirmek de mümkündür. 

İki eser kadın kahramanlara yüklenen işlevler veya kadınlar 

hakkında  sarf  edilen  sıfatlarla  toplumun  kadın  algısı  hakkında  da 

ipuçları  verirler.  Kumru  Hanım,  artık  miadı  dolmuş  bir  ürün  gibi 

Müştak Bey’e adeta kakalanmaya çalışılır. Kırk yaşına gelmiş ancak 

evlenememiş  olması,  beyaz  saçları,  kamburuyla  bir  ucube  olarak 

                                                                                           

ürettiği  hileler  üzerine  kuruludur.  Geleneksel  anlatı  kadını  mekkâre,  hileci  ve 

tehlikeli olarak resmeder. Bu, toplumsal 

açıdan  işlevsel  bir  temsildir.  Kadınla 

erkeğin  mahremiyet  açısından  mutlak  biçimde  ayrıştığı  bir  toplum  söz 

konusudur. Hayal, bu ayrılmışlığı çok başarılı aktarır. Aralarında akrabalık ya da 

ni

kâh  ilişkisi  olmayan  bir  kadınla  erkek  bir  araya  gelemezler.  Konuşacaklarsa 



arada  bir  kapı,  bir  duvar  olacaktır.  Zinanın  bir  had,  sınır  aşımı  suçu  olarak 

tanımlandığı  bir  İslam  toplumunda,  kadınlarla  erkeklerin  ayrı  tutulmasını 

sağlamak  için,  kadınların  hileci  ve  tehlikeli  yaratıklar  olarak  aktarılması 

işlevseldir”  (s.16).  Ancak  bize  göre  bu  durum  aynı  zamanda  erkek  egemen 

toplumda kadının var olmak ve kendini koruyabilmek için şartlarını zorlamak ve 

zekasını daha fazla işletmek zorunda kalmasıyla da ilgilidir. 

16

 

Bilindiği üzere Şair Evlenmesi ve Hayal-i Celâl, Batılılaşma ile başlayan yeni 



Türk edebiyatının ilk ürünleridir. Yaygın kanaate göre başta roman olmak üzere 

birçok edebi tür  Batıdan  ithal edilmiştir.  Yine  benzer bir kabule  göre  Batı  tek 

doğru  ve  ulaşılması  gereken  yegane  hedeftir  ve  bu  sebeple  metinler  Batının 

sınıflamaları  ve  terminolojileri  eşliğinde  ele  alınmaya  çalışılır.  Ancak 

günümüzde bu tavrın yanlışlığı üzerinde durulmakta ve yerel şartların önemine 

dikkat  çekilmektedir.  Bu  bağlamda  olayların  İstanbul’da  geçtiği,  realist 

özellikler  taşıyan  ve  Sultan  IV.Murat’ın  nedimi  Tıflî’nin  her  hikâyede  yer 

alması  sebebiyle  Tıflî  hikâyeleri  adını  alan  bu  metinlerin  önemi  büyüktür. 

Geçmişte  meddah  hikâyeleri  bünyesinde  ele  alınan  bu  hikâyeler  günümüzde 

ba

zı araştırmacılar tarafından müstakil bir tür olarak değerlendirilmekte ve Türk 



edebiyatında  romanın  ilk örnekleri olarak  görülmektedir.  Konuyla  ilgili olarak 

bkz: Tunç, G. (2005). "

Yerel ve Özgün Bir Roman: Tıflî Efendi", Milli Folklor

yıl 17, sayı 67, 137-144. 

Sayers, David Selim (2013). 

Tıfli Hikayeleri, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yay.  




Yüklə 392,6 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin