Davlat kadastrlari

xolisa 
deb ataluvchi xay‘at tekshirgan. Xolisa egasiz qolgan yerlarni
obod qilishga yordam bergan. 
Mustaqil o‟rganish uchun savollar: 
1. ―Kadastr‖ so‘zining ma‘nosi? 
2. Maqsadiga qarab kadastr nechta toifaga bo‘linadi? 
3. Misrda kadastr syomkasi qachon boshlangan? 
4. Fransiyada birinchi kadastr ―hisob – kitobi‖ nechanchi yildan boshlab 
yozilgan? 
5. Amir Temurning ―Temur tuzuklari‖ kitobida yerga qanday soliq 
belgilangan? 
1.2
 
Davlat kadastrlarini yaratish va yuritishda horijiy mamlakatlarning 
tajribalari 
Avstriya – 
1985- yildan tashkiliy 
jihatdan yer kitobi va kadastr bitta 
hisoblanadi va markazlashgan holda 
yuritiladi. Yer kitobi federal Adliya 
vazirligi, kadastr esa federal Iqtisodiy 
masalalar vazirligi tasarrufidadir. Yer 
kitobi va kadastr federal hukumatga 
bo‗ysunadi. Ko‗chmas mulk ob‘ektlarini 
shakillantirish 
(inventarizatsiya, 
baholash, kadastr sur‘atga olish, yuridik 
hujjatlarni yig‗ish) hususiy geodezistlar tomonidan ham olib boriladi. Kelajakda 

---

20 
Yer kitobi va kadastrning birligi keng qamrovli geografik ma‘lumotlar tizimini 
yanada kengaytirish asosida amalga oshirish tendensiyasi kuzatilmoqda.
 
Buyuk Britaniya - 
Ko‗chmas mulk kadastri - mulkiy huquq himoyasi 
tizimining funksional birligi sifatida mavjud emas. 1862- yildan yer uchastkalariga 
bo‗lgan huquqni ro‗yxatdan o‗tkazish - 
yer uchastkalari nomlari reestri amalga 
kiritildi. 
Ko‗chmas 
mulkni 
shakllantirish 
(inventarizatsiyalash, 
baholash, 
kadastr 
sur‘atiga olish, 
yuridik hujjatlarni yig‗ish), o‗lchash 
ishlari 
bo‗yicha xususiy byurolar 
tomonidan 
olib 
boriladi, 
ular 
shuningdek, kadastr yuritishni ham 
amalga oshiradilar. Ingliz tizimi mulkiy 
huquqning himoyasini ta‘minlash tizimida davlat aralashuvi (ishtiroki) ning juda 
kamligi na‘munasidir. To‗la qamrovli yer-kadastr tizimini yaratish yaqin kelajakda
kuzatilmayapti.
Gollandiya - 
Yer kitobi va 
kadastrni yuritish funksiyalari uy-joy 
qurilishi, rejalashtirish va atrof-muhitni 
himoya qilish vazirligi tasarufidagi 
«Kadastr» xizmatlari tomonidan olib 
boriladi. 
Kadastrni 
yuritish 
to‗liq 
avtomatlashtirilgan.Ro‗yxatdan 
o‗tkazish va kartografik ma‘lumotlar 
integratsiyalanish tendensiyasi asosida amalga oshirilmoqda.