Davlat kadastrlari

Rossiyada
kadastr to‗g‗risidagi 
birinchi ma‘lumotlar X asrlarga 
tegishli bo‗lib, yerni baholash va yer 
solig‗ini 
yig‗ish 
bilan 
bog‗liq 
bo‗lgan, 
1483- 
yilda 
Pskovda 
Svyatogorskiy monastiri uchun yer 
ajratish ishlari kartografik asosda 
chegara belgilarini o‗rnatish tartibida 
bajarilganligi 
to‗g‗risida huquqiy 
eslatmalar mavjud. Rossiyada yer kadastri kartografik materiallari yerlarni 
ta‘riflash, yig‗ilgan yozuvlar, kuzatishlar, nazorat, chegara belgilarini o‗rnatish 
(межевых) kitoblari va joyida o‗tkazilgan (naturada) yer o‗lchov ishlari natijalari 
asosida tuzilgan. 
Yer o‗lchov ishlari chegara chiziqlarining uzunligini o‗lchashdan iborat 
bo‗lgan 
“мерной вервью”
(uzunligi 80, 40, 20 sajenga teng arqon, 1 sajen 2,1336 
metrga teng bo‗lgan). Chegara chizig‗i yerdagi ekin turiga qarab o‗rnatilgan va 
―yaxshi‖, ―o‗rta‖, ―oriq‖ («добрую», «среднюю» и «худую» ) yer deb ajratilgan. 
Zamonaviy Yevropa yer kadastri tizimi ko‗p jihatdan uning tushunchasi va 
mazmunini shakllantirgan Napoleon bilan bog‗liq. Lekin har bir mamlakatda 
kadastr rivoji o‗z sharoitlari va an‘analariga asoslanadi, shuning uchun jahonda 

---

19 
ikkita bir xil kadastr tizimini topish mumkin emas. Mamlakatimiz hududida o‗tgan 
asrda qozilar tomonidan yuritilgan ―Temir daftar‖ nomli kadastr ko‗rinishlaridan 
biri amal qilgan. Amir Temurning ―Temur tuzuklari‖ kitobida keltirilishicha yer 
maydonining miqdori, undan olinadigan hosil soliq miqdorini belgilangan, ekin 
yerlari o‗lchangan va olinadigan hosil hisobga olingan. Agarda noto‗g‗ri 
ma‘lumotlar yig‗ilgan bo‗lsa xizmatchilar jazolangan. O‗lchash natijalarini 
maxsus davlat xodimlari va yerlar bilan shug‘ullanuvchi oliy mansabdorlardan
iborat