Davlat uzb p65
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MATN TURLARI VA TARKIBI ♦ Matn turlari ♦ Dialogik matn ♦ Tavsifiy matn ♦ Matnni qisqartirish yo‘llari
|
Savol va topshiriqlar
1. Notiqlikning qanday turlarini bilasiz? Misollar bilan izohlang. 2. So‘zlashuv uslubining leksik va fonetik xususiyatlarini aytib bering. 3. Nima uchun badiiy uslubning til vositalaridan foydalanish imkoniyat- lari keng? 4. Rasmiy-idoraviy uslubning asosiy belgilarini sharhlang. www.ziyouz.com kutubxonasi 64 MATN TURLARI VA TARKIBI ♦ Matn turlari ♦ Dialogik matn ♦ Tavsifiy matn ♦ Matnni qisqartirish yo‘llari ♦ Matnni kengaytirish yo‘llari ♦ Matnga xos so‘zni tanlash ♦ Matn tuzish 52- topshiriq. Matn namunalarini o‘qib, mazmuni va tuzilishiga ko‘ra farqlanishini tushuntiring. I. – Bizga yuborgan kitoblaringizni oldik, — dedi Navoiy- ga Badiuzzamon. — Iltifotingiz uchun tashakkur. Sizning ash’oringiz va Jomiy hazratlarining asarlari mutolaasidan ko‘nglimiz safoga to‘ldi. – Inson ruhi uchun haqiqiy zavq mutolaadir, — dedi Navoiy qiziqib. – Ammo yolg‘iz ash’or o‘qimoq kifoya qil- mas. Tarix! Tarixni ko‘zdan kechirmadingizmi? – Ko‘ngil ash’orga ko‘proq moyil bo‘ldi. Fursat bo‘lsa, tarixni ham boshlagumdur,— javob berdi Badiuzzamon. – Men sizga tarixga oid kitoblarni qasddan ko‘p yubor- gan edim. Balki xabaringiz bordir, otangiz podshoh hazrat- lariga ham hamma vaqt tarix o‘qimoqni tavsiya qilamen. Dav- latning butun mas’uliyati sizlarning zimmangizdadir. Obo- donlik yoki inqiroz sizlarning tadbir va harakatingizga bog‘liqdir. Shuning uchun siz tarix oynasiga qarab turmog‘ingiz kerak... Oybek, «Navoiy» romanidan. II. «Buyuk xizmatlari uchun» ordenini qo‘limga olib qaray- man. «Buyuk» so‘zini o‘qiganimda yetmish yetti yillik g‘ubor- larim tarqab ketgandek bo‘ldi. Ko‘rgan jabr-u jafolar tumandek g‘oyib bo‘ldi. www.ziyouz.com kutubxonasi 65 5 – Mahmudov N. Jez konlari tagida mis kukunlarini yutib, o‘pkasi zanglab olamdan o‘tgan, jasadlari zanglagan tuproqqa qo‘yilgan yurtdoshlarim haqqi, Sibirning qahraton sovuqlarida muzlab qolgan, umrini o‘rmonlarda poyoniga yetkazgan beqiyos dono ustozlarimiz haqqi, senga ta’zim qilaman, O‘zbe- kistonim! Shu og‘ir yo‘llardan meni omon qaytargan sening meh- ring, sening issiq bag‘ring, mening e’tiqodim, Tangrining beadad mehridir. S. Ahmad, «Yo‘qotganlarim va topganlarim» kitobidan. Ma’lum voqelik haqida tasavvur (ma’lumot) bera- digan bir yoki bir necha sintaktik birliklardan tashkil topgan nutqiy butunlik matn hisoblanadi. Matn og‘zaki yoki yozma nutqqa xos bo‘lishidan qat’i nazar, ikki xil ko‘rinishda bo‘ladi: dialogik va monologik. Dialogik matn ikki va undan ortiq suhbat- doshning turlicha mazmundagi fikr-axborot alma- shinuvidan iborat. Ikki kishi o‘rtasidagi dialogik nutq savol-javob, Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|