International Conference on Developments in Education
Hosted from Toronto, Canada
https:
econferencezone.org
April 15
th
-16
th
2022
206
OMON MATJON IJODIDA QUSH OBRAZI
Jo’rayeva Mexrigiyo Quvondiq qizi
BuxDU Adabiyotshunoslik yo’nalishi
II bosqich magistiri
(O’zbekiston)
Tel: 998997123493
jorayevamehrigiyo96@gmail.com
Annotatsiya
Maqolada Omon Matjonning obraz tanlash mahorati ochib berilgan. Xususan, shoir ijodida uchraydigan
qushlar obrazi tahlilga tortilgan.
Аннотация
В статье расскрываются навыки выбора образа Омон Матжона. В частности, анализируется образ
птиц, встречающийся в творчестве поэта.
Annotation
The articlereveals Omon Matjon`s image selection skills. In particular, the image of birds encountered in the
poet`s work is analyzed.
Kalit so’zlar
Omon Matjon, obraz, mifologik obraz,
tarixiy shaxs, tarixiy obraz,
qush obrazi, timsol.
Ключевые слова
Aман Матжан, образ, мифологический образ, историческая личность, историеский образ, образ птицы,
эмблема.
Key words
Omon Matchon, image, mythological image, historical figure,
historical image, bird image, emblem.
Omon Matjon o’zbek adabiyotida o’z o’rni va o’z so’ziga ega ijodkor bo’lib, uning ijodini o’rganish
va tahlil qilish bugungi kun adabiyotshunosligi oldida turgan katta vazifalardan biridir. O’zbekiston
Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning: “…biz xalqimizning ma’naviy
kamol topishida madaniyat
namoyondalarining ulkan xizmatlari borligini doimo minnatdorlik bilan e’tirof etamiz ”
1
, - degan so’zlari
to’laligicha qalam ahliga ham dahldor nazarimizda. Omon Matjon adabiyotimizga o’tgan asrning 60-yillari
oxiri va 70-yillari boshida o’z ijod namunalari bilan kirib keldi. Shoirning “Haqqush qichqirig’i” poemasi;
“Quyosh soati”, “Yonayotgan daraxt” kabi she’riy to’plamlari; “Beruniy”, “Pahlavon Mahmud” nomli
dramatik dostonlari va “Gaplashadigan gaplar” nomli lirik qissasi o’zbek adabiyoti
xazinasini boyitishda
muhim o’rin tutadi. Omon Matjon ijodida tarixga murojaat qilish ustuvorlik qiladi. Uning ijodida xalqning
boshidan kechirgan tarixidan kelib chiqib natijani ro’yi rost ko’rsatish va kitobxonning “ko’zini ochish”ga
harakat qilish g’oyalari asosiy o’rin egallaydi. Shoirning obraz tanlash mahorati ham o’zgacha. Uning
she’rlarida tarixiy shaxslar obrazi (Bibixonim, Mashrab, Jon Kennedi, Charli Chaplin ), mifologik obrazlar
(Prometey, Xizr, samandar qush), real obrazlar( daraxt, ona, bola, qush) kabilar ko’p uchraydi. Real obrazlar
sirasiga kiruvchi qushlar obrazi shoir ijodida asosiy o’rinlardan birini ifodalaydi. O’zbek xalq mifologiyasida
qushlar dev, pari, pir ramzi bo’lib kelgan. Masalan, kabutarga pir ramzida qaralgan va kimning uyida kabutar
in qursa, bola ochsa, o’sha uy egalari xursand bo’lishgan. O’zbek xalq dostonlarida esa qushlar xabarchi, baxt
va omad belgisi hisoblangan. Masalan, “Kuntug’mish” dostonida Humo qushi obrazi
keladi va u kimning
boshiga qo’nsa, o’sha hukmdor etib tayinlanadi. Bu esa ushbu qushning baxt timsoli ekanligidan dalolat
1
Mirziyoyev Sh.M. Adabiyot va san’at, madaniyatning rivojlanishi – xalqimiz ma’naviy olamini yuksaltirishning
mustahkam
poydevoridir // Xalq so’zi, 2017. 4-avgust.
