Davlat va huquq nazariyasi

tashkilotlari (tashkiliy tuzilmalar)ning yagona
4
tizimi ekanligi keltiriladi. Bunda 
esa, biz ushbu tushunchada davlatning barcha funksiyalarini amalga oshirishga 
qaratilgan tashkilotlar bo‘g‘ini ekanligini ko‘ramiz. 
Xorijiy olimlar tomonidan, jumladan, H.Saymon, D.Smitburg va 
V.Tompson “Davlat boshqaruvi deganda milliy, shtat va mahalliy hokimiyatlarning 
ijro etuvchi hokimiyatlari, davlat idoralari faoliyati va ixtisoslashgan boshqa ba’zi 
idoralardan umumiy foydalanish mavjud bo‘lgan organlar tushuniladi. Ammo, sud 
va qonun chiqaruvchi idoralar bundan mustasno”ligi, Korson va Xarris esa, 
“Davlat boshqaruv - bu hukumatning harakat qismi, hokimiyatning maqsad va 
maqsadlarini amalga oshirish vositalari”
5
ekanligi, Jeyms D. Kerroll va Alfred M. 
3
E.Xojiyev, T.Xojiyev. Ma’muriy huquq. Darslik. — Т.: “Fan va texnologiya”, 2008 B-15 
4
. Sh.Saydullayev Davlat va huquq nazariyasi: darslik. — T.: TDYU, B-86 
5
H. A. Simon, D. W. Smithburg and V. A. Thompson (1971), Public Administration; 12th edition; A. A.Knopf: New 
York 

---

9 
Zuk “Ma’muriyatning muayyan ta’lim sohasi sifatida Davlat boshqaruvini 
jamoatchilikning boshlanishi”
6
ekanligini ta’kidlashgan.
Ushbu olimlarning fikrini tahlil qilsak, barchasi davlat organini topshiriq 
bajarish va funksiyalarni amalga oshiradigan mexanizm ekanligini ko‘rish mumkin. 
Yuqoridagi fikrlar, amerikalik olimlar nazari bo‘lib, ushbu tushunchaga 
Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi olimlari, jumladan, rus olimlari quyidagicha ta’rif 
berishgan, ya’ni rus olimi Y.Starilovning fikricha, davlat boshqaruvi hokimiyatning 
ijroni amalga oshirish uchun tashkil qilinadigan. Tashkiliy nuqtayi nazardan, davlat. 
boshqaruvi — boshqaruv subyekti (davlat, davlat organlari yoki mansabdor 
shaxslar)ning boshqaruv obyekti (jamiyat, fuqarolar)ga nisbatan hokimiyat ta’siri 
hisoblanadi. 
Ushbu tushunchadan xulosa qiladigan bo‘lsak, ushbu tushuncha rus 
olimining faqat ijro hokimiyatidagina amalga oshiriladigan tashkilotlar ekanligini 
ko‘ramiz. 
Milliy yurisprudensiyada davlat boshqaruvi va ma’muriy huquq bo‘yicha 
еtuk olimlarimizdan E.Xojiyev va T.Xojiyevlarning qarashlari jumladan to‘liqroq 
aniqlashtirib beradi bizga ushbu tushunchani. 
E.Xojiyev va T.Xojiyevlarning.
7
  fikriga ko‘ra davlat boshqaruvida to‘qqizta 
o‘ziga xos xususiyatga ega va unda. ijro hokimiyatni amalga oshirishga qaratilgan, 
huquqni qo‘llash bilan bir vaqtda huquq o‘rnatish faoliyatini amalga oshiruvchi,
tartibga solish va nazorat faoliyati sifatida qonunlarni ijro etish, doimiy va rejali 
faoliyat, qonuniylik prinsipiga amal qiladi, vertikal (subordinatsiyaviy, ierarxik) va 
gorizontal aloqalar va munosabatlar asosida tashkil etiladigan, tashkil etish 
prinsipiga asoslanadigan davlat boshqaruvi butun boshqaruv mexanizmining 
maqsadga muvofiq va doimiy funksiyalanishini ta’minlovchi, yurisdiksiyaviy 
6
Carroll, J.D. & Zuck, A.M. (1983). "The Study of Public Administration Revisited". A Report of the Centennial 
Agendas project of the American Society for Public Administration. Washington, DC; American Society for Public 
Administration. 
7
Xojiyev E, Xojiyev T. Ma’muriy huquq. Darslik. — Т.: “Fan va texnologiya”, 2008 B-17 

---

10 
xususiyatlarga ega bo‘lgan vakolatlarni ham o‘z ichiga olishi davlat 
boshqaruvining o‘ziga xos xususiyatidir 
Yuqoridagi xususiyatlardan kelib chiqib va izlanishlar natijasida davlat 
boshqaruvi organlari mohiyatini quyidagicha ochib berish mumkin. Ya’ni