Davlatiy moliya

2. “Moliya” fanini o’rganishning zarurligi va boshqa fanlar bilan 
aloqadorligi
“Moliya” fanini o‘rganishga astoydil kirishmoqchimiz? Uning Siz uchun 
naqadar zarur ekanligini his etishni istaysizmi? Unda, hech bo‘lmaganda, 
quyidagi hayotiy misol va savollarga bir e’tibor bering: 
• Siz pul to‘plash (jamg‘arish)ni boshladingiz va ularni bankdagi hisob 
varag‘ida saqlamoqdasiz. O‘z mablag‘ingizni biror bir o‘zaro fondga qo‘yishingiz 
to‘g‘ri bo‘ladimi? Agar to‘g‘ri bo‘lsa, aynan qaysi fondga qo‘yish kerak? 
• Sizga avtomobil kerak bo‘lib qoldi. Uni sotib olish kerakmi yoki shunchaki 
ijaraga olgan yaxshimi?. 

---

12 
• o‘quv yurtida o‘qib yurganingizda Siz mardikorlik qilib pul topgansiz va 
o‘qishni tugatgach restoran ochishga ahd qildingiz. Sizning shunday qilishingizga 
bu arziydimi? Umuman, bu to‘g‘ri bo‘ladimi? Buning uchun qancha mablag‘ 
talab etiladi? Siz bu mablag‘ni qayerdan olishingiz mumkin?
• O‘zbekistonda televizor ishlab chiqaruvchi yirik kompaniyaning moliyaviy 
direktori Sizdan maslahat so‘ramoqda. U firmasining faoliyat sohasini 
kengaytirish arziydimi yoki yo‘qmi, shuningdek, telekommunikatsiya sohasida 
biznes bilan shug‘ullanmoqchiligi borasida Sizning fikringizni bilmoqchi. 
Dastlabki hisob-kitoblarga ko‘ra, yangi biznes tashkil etish uchun firma keyingi 
bir necha yil ichida qariyb 300 mln. so‘m sarflashi, keyingi yillarda ko‘riladigan 
iqtisodiy samara esa har yili olinadigan 100 mln. so‘mlik foydada mujassam. Siz 
unga nimalarni maslahat berasiz?
• Siz Jahon banki mutaxassislari guruhida ishlaysiz. Guruhning vazifasi 
O‘zbekistonning qarz so‘rab qilgan murojaatini tahlil qilishdan iborat. Mablag‘ni 
ulkan loyiha, ya’ni gidro yoki issiqlik elektrostansiya qurilishiga sarflash ko‘zda 
tutilgan. Bunday vaziyatda Siz nimalarga asoslanib maslahat berasiz?
Bu savollarning haqqoniy yoki asoslangan javoblarini “Moliya”ni 
o‘rganmasdan ham topib bo’lmaydi. 
“Moliya” fanini o‘rganish uchun eng kamida beshta o‘ta muhim sabab bor. 
Ularni quyidagicha ko‘rsatish mumkin (1-rasmga qarang). 
Demak, 1-rasmdan ko‘rinib turibdiki, xususan, “Moliya”ni: