•davr nashriyoti* t o s h k e n t

Gleb Yevgenyevich
Kotelnikov 
(1872-1944) to ­
monidan 1911-yilda yaratildi. 
Uning aytishiga qaraganda 
sam olyot uchuvchilari uchun 
safar xaltasiga solingan pa­
rashut g'oyasi unga ... teatr-
Qubba stropalarga tasmalar
orqali birlashtiriladi

---

da, uning hamrohi kichkina, 
nozik ayollar sumkachasi- 
dan katta tivit ro'molni ola- 
yotganini ko'rganida kelgan.
Dastlab Kotelnikovning ixti- 
rosi beso'naqay ko'rinishda 
bo'lgan. Silindr shaklidagi 
qattiq sumka tunukadan q i­
lingan. U qo'pol va noqulay 
edi, biroq eng muhimi para­
shut sinov paytida ishonchni 
oqladi. Shundan keyin, sum- 
kali parashutlar «llya Muromes» rus bom bardim onchi samolyotlari 
ekipajlarining m ajburiy anjomlari safiga kiritildi, ular fyuzelyajning 
maxsus bo'lim ida saqlanardi va sam olyot avariyaga uchragan taq- 
dirda uni tark etishga to'g 'ri kelganda ekipaj a ’zolari ularni kiyardi. 
To'g'ri, real harbiy vaziyatda bunday qutqaruv vositasidan ko'rila- 
digan naf unchalik ham katta emasdi, chunki parashut bilan sak­
rash uchun tayyorgarlik juda uzoq vaqt davom etardi. Ixtironi tako- 
millashtirish zarur edi.
Birinchi jahon urushidan 
keyin 
yumshoq 
sumkaga 
joylashtirilgan 
parashutlar 
paydo bo'ldi. Kabinada pa­
rashut joylashtirilgan sumka 
uchuvchi o'tiradigan o'rindiq 
vazifasini o'tardi. Dumaloq 
qubbali bunday konstruk- 
siyali parashutlardan foyda­
lanish birinchi reaktiv sam o­
lyotlar 
paydo 
bo'lguniga 
qadar davom etdi.
Birinchi 
jahon
urushi bosh Ian-
masdan sal oldin
sumkaga 
joylashtirilgan
parashutlarni tayyorlash bo'yi­
cha litsenziyani xorijga sotish-
ga to'g'ri keldi. Shu sababli rus
uchuvchilari fransuzlar tom oni­
dan ishlab chiqarilgan parashut­
larni oldilar
Parashut qubbasi

---