Davraniş BİLİmleriNİN İLGİLİ olduğu biLİmler

DAVRANIŞ BİLİMLERİNİN İLGİLİ OLDUĞU BİLİMLER

Örgütte faaliyette bulunan insan davranışlarının anlaşılması ve hatta önceden tahmin edilebilmesi her zaman üzerinde durulan bir konu olmuştur. Davranış bilimlerinin temel amacı da insan davranışlarını açıklayarak örgütte çalışanlar ve yöneticiler arasındaki insan ilişkilerini daha üst düzeylere çıkarma bilgi ve yeteneğini geliştirmektir.

Genellikle davranış bilimlerini sosyal bilimler alanındaki bilim dalları oluşturur. Hemen hemen bütün bilim adamlarının kabul ettiği temel bilim dalları şunlardır:

• 
  Psikoloji
  
• 
  Antropoloji
  
• 
  Sosyoloji
  
• 
  Psikoloji
  

-Sosyoloji, NASIL sorusuyla ilgilenir.

-Antropoloji, çevre ile insan davranışı arasında NE ilişki olduğunu araştırır.

1) PSİKOLOJİ

Psikoloji, canlıların davranışlarını özellikle de insanların davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Yani insanın çevresindeki canlı cansız varlıkları, olayları, nasıl düşündüğünü anladığını öğrendiğini, varlıklar ve olaylar karşısında nasıl heyecanlandığını, duygulandığını, bireyin zekasını ve kişiliğini araştıran bilim dalıdır. Psikoloji, insan davranışlarında NİÇİN sorusuna cevap arar. Psikoloji, "davranış ve yaşayışın, gelişme, devamlılık ve değişiklik faktörlerini dikkate alarak sosyal çevre ve değişken veriler (ekonomik, politik, kültürel faktörler) altındaki yaşam dünyasını inceleyen" bilim dalıdır.

Davranış Bilimlerinin Psikolojiden Ödünç Aldığı Varsayımlar Şunlardır:

• 
  İnsanlar farklı şekillerde güdülenir ve harekete geçerler.
  
• 
  İnsanlar her zaman akılcı davranmazlar.
  
• 
  İnsanlar birbirine bağlıdır. Bu bakımdan, bireysel davranışların genellikle bulundukları çevredeki sosyal şartlarla açıklanması gerekir.
  
• 
  
  

PSİKOLOJİNİN DALLARI

• 
  Deneysel Psikoloji
  
• 
  Gelişim Psikoloji
  
• 
  Sosyal Psikoloji
  
• 
  Uygulamalı Psikoloji
  
• 
  Klinik Psikolojisi
  

-Deneysel Psikoloji

Deneysel psikologlar davranışı anlamak, kontrol edebilmek ve açıklamak için deneysel yöntemi kullanır. Bu çalışmalar özel laboratuarlarda yapılır. İlk zamanlar daha çok duyu organları ve duyum süreci ile ilgili deneysel çalışmalar yapılmıştır. Günümüzde ise, çalışmalar; duyum, algı, bellek, güdü gibi konulardadır.

-Sosyal Psikoloji

Toplumsal ortamda bireyi inceler. Sosyolojiden farkı, sosyal ortam içinde bireyi ele almasıdır. Kısacası, bireyin sosyal bir grup içerisindeki davranışlarını inceleyen bilim dalıdır. Sosyal psikologlar, sosyokültürel kurumlar ile değerlerin, değişik grup, ortam ve üyeliklerinin, teknoloji ve bilim gibi kurumların bireyin inançlarını, davranışlarını, tutumlarını ve kişiliğini nasıl etkileyip şekillendirdiğini inceler.

-Gelişim Psikolojisi

Organizmanın davranışında doğumdan ölüme kadar tüm yaşam boyunca gözlenen davranış değişikliklerini inceler. Gelişimin değişik dönemlerinde ortaya çıkan davranışlar ile çeşitli çevre koşullarının ve kalıtımın davranışı nasıl etkilediğini araştırır.

-Uygulamalı Psikoloji

Yakın zamanda gelişmiştir. Psikolojinin değişik dallarında yürütülen çalışmalar ilerledikçe, davranışa ilişkin bazı bulguların, yöntemlerin ve tekniklerin toplumsal yaşamda karşılaşılan bazı sorunların çözümünde yararlı olabileceği anlaşılmıştır.

-Klinik Psikolojisi

Kişiliğin gelişmesi ve bunu etkileyen etmenler, davranış bozuklukları, normalden farklı davranışları inceler ve bireyin bu davranış bozuklukları karşısında uyumlu bir yaşam sürmesi için neler yapabileceği konusunda gerekli yöntemleri geliştirir. Klinik psikolojisi en geniş uzmanlık alanıdır. Duygusal bozukluklara tanı koyarlar ve bunları psikoterapi ile tedavi ederler.

2) SOSYOLOJİ

İnsanların amaçlı olarak oluşturdukları insan topluluklarını (aileden devlete kadar resmi ve gayri resmi, yasal ve yasal olmayan örgüt ve gruplar), diğer bir deyimle sosyal grupları ve bu gruplarla ilgili sosyal davranış süreçlerini inceler. Bunları yaparken de sosyal örgütler ya da gruplar arasındaki farklılıkları ortaya koyan bilim dalıdır.

• 
  Sosyoloji bireysel davranışlar yerine aile, din grupları, sapkın grup davranışı, siyasal gruplar, endüstriyel organizasyonlar, ekonomi ve eğitim gibi konular üzerinde çalışır.
  

• 
  Sosyoloji sosyal grup davranışı ve sosyal süreçlerle ilgilenir.
  

• 
  Toplumlar, kurumlar, örgütler ve gruplar sosyolojinin başlıca
  
• 
  inceleme alanlarıdır.
  

• 
  Sosyoloji, grupların, ailelerin ve toplumların yaşam tarzlarını,
  
• 
  sosyal tabakalaşma ve sosyal değişim kuramları gibi konuları inceler.
  

• 
  Birey sosyolojinin doğrudan konuları arasında yer almaz. Sosyal gruplar ve sosyal süreçlerle ilgili kuramlar geliştirir.
  

Sosyolojinin Önemli Bazı Alt Dalları:

-Bilgi Sosyolojisi : Bilginin toplumsal gelişme ve değişmedeki rolünü ortaya koymaya çalışan bir bilim dalıdır.

-Sanayi Sosyolojisi : İşyerinin güvenliği, yapısı, verimlilik sendikalaşma hareketleri, sanayi ve toplum ilişkileri, işçi işveren ilişkileri gibi konuları inceler.

-Kent Sosyolojisi :Kentlerin toplum bütünlüğü içindeki yerleri ve oluşum, işleyiş ve değişimini inceleyen sosyolojinin bir dalı.

-Hukuk Sosyolojisi : Toplumların yapılarıyla, bu toplumlarda geçerli olan hukuk yasaları arasındaki toplumsal ilişkileri inceler.

-Siyaset Sosyolojisi: Toplumların yapılarıyla siyasi rejimler arasındaki ilişkileri incelemek, bir siyasal rejim tipolojisine ulaşmak, siyasal parti tiplerinin, parti komisyonlarının ve parti sistemlerinin incelenmesi, siyaset sosyolojisinin konularını oluşturur.

-Eğitim Sosyolojisi: Belirgin bir toplumsal yapı içindeki eğitim sorunlarına ilişkin araştırmalar yapan bir disiplindir. Eğitimde fırsat eşitliği ve bölgeler arası dengesizliklerin giderilmesi gibi çağın zorunlu kıldığı temel toplumsal ilkeleri belirlemeye gayret eder.



3) ANTROPOLOJİ

İnsanın kökenini biyolojik yapısını, somatik özelliklerini, kültürel özelliklerini, toplumsal davranışlarını konu edinen ve bunları kendine özgü yöntemleriyle inceleyen bilim dalıdır. Yani insanın tarihi oluşumunu inceleyen bilimdir.

Antropoloji disiplini başlangıçta yalnızca ilkel toplumları incelemekteydi. Son yıllarda genelde tüm toplumlar antropolojinin ilgi alanına girmiş durumdadır.

Antropoloji Kültürel Antropoloji Ve Fiziksel Antropoloji Olarak İki Kısma Ayrılır:

-Fiziksel Antropoloji

İnsanoğlunun fiziksel gelişimini ve evrimini inceler. Yani insanın biyolojik gelişiminin tarihiyle ilgilidir. İnsanların fiziksel özelliklerini inceler. İnsan ırklarını, insanın doğuştan modern hale gelinceye kadar geçirdiği biyo-fizyolojik değişiklik ve aşamaları, ırk karışımlarını ele alır.

Kültürel Antropoloji

• 
  Bir toplumdaki amaçları ve değerleri, var olan sosyal kurumları ve tutucu faktörleri,
  
• 
  Düşünme, hissetme ve eylem şekilleri, ahlak, âdet ve gelenekleri, alt kültürleri, var olan hayat görünüşü, statü sembollerini, aile hayatını, teknolojinin kültürel etkisini,
  
• 
  Çeşitli kültürlerdeki tabular gibi kültürel ilişkileri inceler.
  

Kültürel antropoloji ile sosyoloji arasında sıkı bir işbirliği vardır. Kültürel değerler çok erken yaşlarda aile tarafından bireye aktarılır.Buna kültürlenme ve sosyalleşme süreci diyoruz. Bu durum toplum ile kültürün birbirlerini karşılıklı olarak tamamladıklarını ve beslediğini gösterir.

Kültürel Antropolojinin Alt Alanları;
-Arkeoloji: Tarih öncesi uygarlıkları, özellikle kazılar yoluyla elde edilen maddî kalıntılarını yorumlayarak inceleyen bilim dalıdır. İnsanın maddî kültürünü ve bu

kültürün yazılı belgelerden önce incelenmesi prehistorya'nın ya da prehistorik arkeolojinin konusudur.

-Etnoloji: İnsanı konu edinen özellikle ilkel diye nitelenen insan topluluklarını ve onların kültürlerini inceleyen bir disiplindir. Başka bir tanımla etnoloji, ırkların kaynağını, yeryüzündeki dağılışlarını ve özelliklerini inceleyen bilim dalıdır.
-Lengüistik: Dillerin yapısal özelliklerini, konuşma biçimlerini inceler. Hem dillerin belirli gruplarının tarihini hem de bugün konuşulan dilleri inceler.

4)SOSYAL PSİKOLOJİ
Sosyal psikoloji, sosyal bir durum içindeki birey davranışının bilimidir.İnsan çoğunlukla, bekleyişlere, duygulara, fikirlere yani başkalarının tepkilerine göre davranır. Geleneksel olarak yaptığımız işlerin şekli sosyal davranış tarafından belirlenmektedir.
Literatüre göre en geniş anlamı ile sosyal psikoloji insanın sosyalleşme bilimidir.
Sosyal psikoloji, kişinin tavır ve hareketlerini, içinde bulunduğu seviyedeki gelişmesini, çevresinin kendisine ve kendisinin diğer kişilere yaptığı etki gibi süreçleri inceleyen

bilimdir.

Bireyin sosyal gruplar içindeki davranışlarını inceleyen bilim dalı SOSYAL PSİKOLOJİ’dir.
SOSYAL PSİKOLOJİNİN İKİ BOYUTU:
1)Psikolojik Sosyal Psikoloji:
Üzerinde durduğu konuları içten-dışa (bireyden-çevreye) doğru inceler. Buradaki amaç, kişinin davranışlarını ve bunun nedenlerini sosyal çevre içinde fakat kişi düzeyinde açıklamaktır.

2)Sosyolojik Sosyal Psikoloji:
Burada olaylar dıştan içe (çevreden-bireye) doğru incelenmektedir. Araştırma birimi, bireyi de içine alan sosyal çevre ya da gruptur. Yaklaşım, kişinin iç psikolojik olaylarına değil; kişiler arası olaylara, grup düzeyine yöneliktir.