Delphi tilida

KeyFields — ma’lumotlarni izlashda qatnashadigan maydon 
nomlarining ro‘yxati. Ular bir-biridan nuqta, vergul bilan ajratiladi. 
KeyValues —bir yoki bir necha izlanadigan maydon qiymatlari.
Agar iz r izlanadigan qiymatlar bir necha bo‘lsa massiv varianti funksiyasi
qilib berish zamr. 
Ma’lumotlami filtrlash 
Ma’lumotlarni filtrlashning ikkita asosiy u iy usuli mavjud: 

- ^ <*C'U 

- <\ 

kr.~b■*!#'"iTi■ 
Tu


<* r V. 141 
1 14j 

T.Ih^h 
|«W 

KGtiliW 
1 

n«:oo 
-T- 

ftUrfMLi4M _______imM 
1 »|^P * -1- ....7■ 


V 

!r#» 
t________________________________________________________________________________________________________________________________i

Filter xossasiga shartni kiritish uchun oldin Queryl komponentasi 
belgilanadi va keyin obyekt inspektoridan Filter xossasi topilib, uning 
qatoridan Kodx>139 sharti kiritiladi va keyin Filtered xossasi true 
qiymatiga almashtiriladi. 

254 

9.7 So‘rovlar hosil qilish 

Zamonaviy ma’lumotlarni boshqarish tizimlari kerakli ma’lu- 
motlarni so‘rovlar yordamida tanlab olishga imkon beradi. 
Foydalanuvchi ma’lum qoidalarga asosan so‘rov hosil qiladi, tizim 
bolsa shu so‘rovga mos keluvchi yozuvlarni ajratib beradi. 
Ma’lum talablarga javob beruvchi yozuvlami ajratib olish uchun 
Query komponentasidan foydalaniladi. 
Query komponentasi xossalari: 

Xossa 
Name 
SQL 
Active 

Komponenta nomi. Datasource komponen- 

tasi tomonidan so‘rov natijalarini, yozuvlami
ko‘rishga imkon bemvchi komponentalar, 
misol uchun DBGrid bilan boglash uchun 
ishlatiladi. 
SQL tilida yozilgan so‘rov. 
Xossaga True qiymati berilganda so‘rovni 
bajarish aktivlashadi. 

Umumiy holdajadvaldan yozuvlami tanlash uchun so‘rov quyidagi
ko‘rinishga ega boladi: 
SELECT Maydonlar ro‘yxati FROM Jadval WHERE (Shart) 
ORDER BY Maydonlar ro‘yxati. 
Bu yerda ORDER BY —yozuvlami tartiblash parametri. 
Misol u l uchun: 
SELECT Fam, Name FROM ' :Maktab:school.db' WHERE 
(Class = '10a') ORDER BY Name, Fam 
Bu so‘rov «Maktab» ma’lumotlarbazasidan (School.dbjadvalidan)
10-a sinfi talabalari ro‘yxatini hosil qiladi. 
Misol u l uchun: 
SELECT Fam, Name FROM ' :Maktab:school.db' WHERE 
(Fam > 'K ') and (Fam < 'L ') ORDER BY Name, Fam 
Bu so‘rov familiyasi K harfidan boshlanuvchi talabalar ro‘yxatini
hosil qiladi. 
So‘rov SQL xossasiga forma yaratish yoki dastur bajarilishi 
jarayonida yozilishi m i mumkin. 
Forma yaratish jarayonida SQL xossasiga yozuv yozish uchun 
satrlar qatori muharriridan foydalaniladi. Bu muharrir Object I ct Inspector 
oynasidagi SQL xossasi qatoridagi uch nuqtali tugmani bosish 
natijasida ochiladi. 

255 

- 
.j 

| 

I U1 I !■*<* | tl*' 

SQL xossasi satrlar ro‘yxatidan iborat. Dastur bajarilishjarayonida 
so‘rov hosil qilish uchun Add usulidan foydalanib, SQL ro‘yxatiga
qatorlarni qo‘shishi lozim. 
Buning uchun awal joriy so‘rovni berkitish, satrlar ro‘yxatini
tozalash lozim: 
QueryLClose; 
Query1.SQL. Clear; 
Delphi so‘rovni qayta ishlab, natijani jadval shaklida qaytarishi
uchun quyidagi usulni chaqiradi: 
QueryLOpen; 
Quyida konkret shaxs to‘g‘risida ma’lumotni qidirish uchun so‘rov 
hosil qiluvchi dastur qismi berilgan. Qidiruv sharti Fam maydoni 
qiymati fam o‘zgaruvchi qiymatiga teng bolishi kerak:
with formLQueryl do begin 
Close; 3ai
TaT B tm ojiH eH H a npezibiziyuiero 
3 an p o c a ; 

SQ L.Clear; yziajiHT TeKCT npezibiziyuiero 3anpoca 
3anHctiBaeM h o b b ih 3anpoc b c b o h c tb o SQL; 
SQL.Add(' SELECT Fam, Name, Class ); 
SQL.Add(«FROM ' :IIlKOJia:school.db' ’); 
SQL. Add(' WHERE'); 
SQL.Add('(Fam = " + fam + '" )'); 
SQL.Add(' ORDER BY Name, Fam'); 
Open; // aKTHBH3HpyeM BBinojiHeHHa 3anpoca 
end; 

Quyidagi dastur hamma o‘quvchilar yoki bir qismi haqidagi 
ma’lumotlami so‘rovni bajarish orqali chiqarishga imkon beradi. 

256 

Ma’lumotlar bazasida so‘rov natijalarini ko‘rish uchun DBGridl 
komponentasi ishlatilib, DataSourcel komponentasi orqali Tablel 
yoki Query komponentasi bilan boglanadi. 
Dastur formasi: