Denov tadbirkorlik va pedadagogika instituti

VALUTA MUOMALALARI HISOBI 
Mamlakatizmi hududida va chet ellardagi banklarning valuta schyotlarida chet el 
valutasidagi pul mablag‘larining harakati va naqdligi aktiv 5200-«Valuta schyoti»da 
hisobga olinadi. 
Har bir korxona va firma xorij valutasida pul mablag‘lariga ega bo‘lishi va 
muomalalarni amalga oshirishi mumkin. Xorij valutasida muomalalarni amalga oshirish 
uchun korxona va firmalar tegishli vakolatga ega bo‘lgan banklarda joriy valuta 
schyotlarini ochishlari lozim. Ushbu banklar esa valutadagi muomalalarni amalga 

---

oshirish uchun O‘zbekiston Respublikasining Markaziy Banki tomonidan beriladigan 
ruxsatnoma (litsenziya)ga ega bo‘lishi kerak. Ushbu litsenziyaga ega bo‘lgan banklarning 
ro‘yxati Markaziy Bankning davriy bulletenida chop qilib boriladi.
Valuta schyotini ochish uchun korxona bankka quyidagi hujjatlarni taqdim qiladi:
-
valuta schyotini ochish to‘g‘risida belgilangan shakldagi ariza;
-
ustav va ta’sis shartnomasining notarial tartibda tasdiqlangan nusxasi;
-
korxona tuzilganligi yoki ro‘yxatga olinganligi haqidagi qarorning notarial tartibda 
tasdiqlangan nusxasi;
-
korxona ro‘yxatga olingan joydagi soliq inspeksiyasi va pensiya fondida hisobga 
qo‘yilganligi to‘g‘risida ma’lumotnoma;
-
imzolar namunalari va muhr izi tushirilgan, notarial tartibda tasdiqlangan varaqcha 
(kartochka);
Korxonaning valuta schyotlariga quyidagi manbalardan pul kelib tushadi:
-
eksport tovarlariga haq to‘lash uchun vakolatli banklar orqali chet eldan o‘tkazilgan 
summalar;
-
schyotlar egasidan sotib olingan tovarlar (ishlar, xizmatlar) haqini to‘lash uchun 
boshqa sohiblar (norezidentlar, birinchi vositachilar, transport, sug‘urta va boshqa 
tashkilotlar)ning valuta schotlaridan o‘tkazilgan summalar;
-
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Banki tomonidan ruxsat etilgan boshqa 
manbalar.
Valuta schyotidan mablag‘lar uning egasi ko‘rsatmasi bo‘yicha quyidagi 
maqsadlarga foydalanishi mumkin:
-
schyot egasining eksport-import muomalalari bo‘yicha qabul qilingan bank 
shaklida chet elga o‘tkazilishi;
-
keyinchalik import qilinadigan tovarlar, ishlar, xizmatlar haqini to‘lash uchun chet 
elga o‘tkazish maqsadida vakolatli bank mijozlari hisoblangan tashqi iqtisodiy 
tashkilotlarning schyotlariga o‘tkazilishi;
-
korxonalar ishlab chiqaradigan tovarlar haqini to‘lash uchun boshqa sohiblar 
(norezidentlar, birinchi vositachilar, transport, sug‘urta va boshqa tashkilotlar)ning valuta 
schyotlaridan o‘tkazilishi;
-
bankning vositachilik haqini to‘lash maqsadida bankdan xorijiy valutada olingan 
kreditlar bo‘yicha qarzni, pochta-telegraf, xizmat safari xarajatlarini to‘lash, valuta 
bozorlarida sotish uchun foydalanilishi;
-
qonun ruxsat etgan boshqa maqsadlar uchun foydalanilishi mumkin.
Valuta schyoti ochilgandan keyin bank va shaxs o‘rtasida shartnoma tuzilib unda 
hisoblashish-kassa xizmatlari, bankning boshqa xizmat turlari, ta’riflar, xizmat ko‘rsatish 

---

haqi, mablag‘larni joylashtirish shartlari, tomonlarning huquq va majburiyatlari va 
boshqalar ko‘rsatiladi.
5200-«Valuta schyotidagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar» kredit 
ma’lumotlari 2/1-jurnal orderda yozib boriladi va ushbu schyotning debet summalari 2/1-
vedomost orqali nazorat qilib boriladi.
Demak, 5200-«Valuta schyotining» debetida valuta mablag‘larining kirimi, kreditida 
esa sarflanishi aks ettiriladi. Buni quyidagi misollarda ko‘rishimiz mumkin: