Denov tadbirkorlik va pedadagogika instituti

Amaliyot ob`ekti haqida ma’lumotlar
“MFotih”XK faoliyatining ustuvor vazifalari hamda yo’nalishlari: 
Korxona vazifa va funksiyalari: Korxona ustavida belgilangan ishlarni bajarish va 
xizmatlar koʼrsatish korxona faoliyatining maqsadi hisoblanadi. 
Quyidagilar korxona faoliyatining asosiy yoʼnalishlari hisoblanadi: 
Xususiy korxona maishiy texnikalarni o`zaro hamkorlikda muddatli to`lovga 
sotish bilan shug`ullanadi hozirgi kunda 100 dan ortiq tovarlar mavjud sotuvda. 
Xizmat koʼrsatuvchi tashkilot qonun hujjatlariga muvofiq huquqlarga ham ega 
boʼlishi mumkin. 

---

Korxonalar - jamiyat ehtiyojini qondirish va foyda (daromad) olish maqsadida mahsulot 
ishlab chiqarish, ishlar va xizmatlar bajarish uchun belgilangan qonun asosida tashkil 
qilingan mustaqil xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘lib hisoblanadi. «O‘zbekiston 
Respublikasida korxonalar to‘g‘risida»gi qonunda korxonalarning tashkiliy huquqiy 
shakllari belgilab berilgan. Ularning asosiylari davlat, fermer, xususiy, oilaviy, mahalla, 
to‘liq shirkat, yopiq turdagi hissadorlik jamiyati, ochiq turdagi hissadorlik jamiyati, 
ijara, fermer (dehqon) xo‘jaliklari va boshqalar hisoblanadi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonada buxgalteriya hisobi ishlarini to‘g‘ri tashkil 
qilish g‘oyat muhim ahamiyatga ega. Korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobi 
sodir bo‘layotgan xo‘jalik jarayoni hamda muomalalarini kuzatib va qayd etib 
qolmasdan, ishlab chiqarish rejasining bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshira borib, 
rejalashtirish, nazorat qilish va iqtisodiyotni boshqarish ishida asosiy vazifani bajaradi. 
Shu boisdan ham hisob ishlarini tashkil qilish masalalariga katta e’tibor qaratiladi.
Hozirgi kunda buxgalteriya hisobi ishlarini tashkil qilishga qo‘yilgan eng asosiy talab - 
bu, uning kam xarajatli va sodda bo‘lishidir. Korxonada hisob ishlari ana shunday 
tashkil etilgandagina, buxgalteriya hisobi yuqori samaraga hamda yaxshi natijalarga 
erishish mumkin. Buning uchun eng avvalo, har bir korxonaning o‘ziga xos tarmoq 
xususiyatlarini va boshqa jihatlarini chuqur o‘rganish lozim.
Har bir korxonada tashkil etilgan buxgalteriya hisobi xo‘jalik faoliyati jarayonida sodir 
bo‘layotgan xo‘jalik muomalalarini uzluksiz kuzatish va uning natijalarini son 
ko‘rsatkichlarida ifodalash, keyin ularni yoppasiga maxsus hujjatlarda aks ettirishni 
ta’minlash lozim. Shu bilan birgalikda korxona biznes-rejasini va kelgusidagi strategik 
dasturlarini tuzishda kerakli ma’lumotlar bilan ta’minlashi va ularning bajarilishi 
ustidan amaliy ravishda nazorat olib borishi kerak.
Mamlakatimizda buxgalteriya hisobi bo‘yicha umumiy rahbarlik vazifasi O‘zbekiston 
Respublikasi Moliya vazirligining buxgalteriya hisobi va auditi uslubiyati boshqarmasi 
zimmasiga yuklatilgan. Bu boshqarma dastlabki hisob masalalari bo‘yicha xalq xo‘jaligi 
tarmoqlariga umumiy rahbarlik qilib, buxgalteriya hisobi bo‘yicha kadrlar tayyorlash va 
ular malakasini oshirish bo‘yicha ish olib boradi hamda dastlabki hisobning tipik 
shakllarini ishlab chiqib, nashr qildiradi, barcha xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun 
majburiy bo‘lgan hisob va hisobot masalalari bo‘yicha yo‘riqnoma, uslubiy 
ko‘rsatmalar ishlab chiqadi.
Buxgalteriya hisobini to‘g‘ri tashkil qilish bo‘yicha metodologik rahbarlik ham Moliya 
vazirligining buxgalteriya hisobi va auditi uslubiyati boshqarmasi tomonidan olib 
boriladi.
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi bilan 
kelishilgan holda buxgalteriya hisobi schyotlar rejasini, buxgalteriya hisobi va 
hisobotining tipik shakllarini, ulardan foydalanishga oid yo‘riqnomalarni tasdiqlaydi, 
buxgalteriya hisobini yaxshilash va takomillashtirishga doir takliflarni joriy qiladi.

---

Buxgalteriya hisobi — bu, kundalik va umumiy ma’lumotlar olish maqsadida ayrim 
korxona, hissadorlik jamiyati, muassasa, tashkilot va boshqalarning xo‘jalik faoliyatini 
uzluksiz ravishda kuzatish va nazorat qilish tizimidan iboratdir. Buxgalteriya hisobining 
maqsadi foyda- lanuvchilarni to‘liq, ishonarli, o‘z vaqtida tuzilgan moliyaviy va buxgal-
teriya hisobining boshqa axborotlari bilan ta’minlashdan iborat.
Korxonalarda buxgalteriya hisobining vazifalari korxona ishlab chiqarish xo‘jalik 
faoliyati vazifalaridan kelib chiqqan holda quyidagilar- dan tashkil topadi:
1.
Belgilangan reja topshiriqlari bajarilishini o‘z vaqtida aks ettirish va nazorat qilish.
2.
Moddiy mehnat va moliya resurslaridan samarali va to‘g‘ri foydalanish.
3.
Ichki ishlab chiqarish rezervlarini aniqlash va ishga solish.
4.
Korxona rahbari va ma’muriyatini hamda yuqori tashkilotlarni zarur hisobot 
ma’lumotlari bilan o‘z vaqtida ta’minlash.