Densawliqti saqalaw ministirligi

Suw arqali jugiw yo’li. Suwgaishek infektsiyalar qozgatiwshilarin adetde hajetxanalardagi, kanalizatsiyatarmagindagi go’n ham axlatlardan tusedi. Bul protsess qisqa muddetli (bir martelik) yaki xronik,surunkali (uzaq muddetli, doimiy ) boliwi mumkin. Sonin ushin ham suw arqali bolatigun epidemik xawij aliwlaro’tkir yaki xronik(16.2-suwret) boliwi mumkin.Xronik epidemik xawij aliwilarda bir neshe ishek infeksiyalari (kop etiologiyali) menen keselliwdin nawbetpe - nawbet koteriliwi kuzetiledi. (16.3-suwret) Bunday nawbetpe - nawbet koteriliwidin kuzetiliwi har-turli juqpali ishek-infeksiyalarinda jasirin dawirdin turlishe boliwi menen baylanisli. Adetde birinshi nawbetdeo’tkir ishek infeksiyalari sonday-aq shigellyoz menenkeselleniwdinkoteriliwi kuzetiledi, keyin bolsa qarin tifi ham paratiflar, son virusli gepatitler menen keselleniwdin koteriliwi kuzetiledi. Ayrim waqitta kishi, shegaralangan (lokal) suwderegi (quduq) menen baylanisli bolgan epidemik xawij aliwilarda bir turdegi, bir fagotipga
tiyisli bolgan qo’zgatiwshianiqlaniwi mumkin, bunday jagday suw dereginin bir
nawqas (bakteriya tasiwshi) daretimenenzarerlengenliginanlatadi.
Xronik suw epidemiyalari adetde ulken aymaqlardi qamrap alipkop adamlardin keselleniwne sebep boladi, keselleniwkop etiologiyali (bir neshe turdegi qo’zg’atiwshilar) boladi.

16.2-suwret. Shigellyozdin suwmenen baylanisli bolgan o’tkir epidemik hawij aliwi



Suv tozalash inshoati bo’lmaganligi tufayli suv xlorlanmagan kunlar.

........... O’II, jumladan ichburug’ bilan kasallanishning ko’tarilishi

_____ Ich terlamaning epidemik avj olishi
-------- Virusligepatit A kasalliginingepidemikavjolishi.
16.3-suwret.Oraylasqan suw taminoti sistemasindanasazlik tufayli ushragan, suw arqali tarqalgan epidemik hawij aliwi


Turmis-qatnas jugiw joli. Bunday jugiw adetdezarerlengen har-qiyli buyimlar (oyinshiqlar, idish-tabaq, kiyim –kenshek va b.q.) arqali amelge asadi. Bul jugiw joli koprek sanitariya-gigiyena qagiydalarinaamel qilmaytugin balalar mekemelerinde kuzetiledi. Turmis-qatnas jugiw joli menen jugiwda adam organizmine qozgatiwshinin kem muqdarda tuskenligi ushin adetde nawqaslarda keselliktin jenil formasi yaki bakteriya tasiwshilik kuzetiledi.
Fekal-oral mexanizm benen jugatugin virusli infeksiyalarda maselen, enterovirusli keselliklerde yaki virusli gepatit A keselliginde adetde xronik suwepidemiyalari kuzetiledi, sebebi hazirgi dawirde suwlardi zararsizlew sistemasi talap darejesinde emesligi bunday epidemik hawij aliwilarga sebepshi boladi.
Ishekinfektsiyalarkobinsheotkirformadaotedi,maselendizenteriya,salmonellez,qarintifi ham paratifler,enterovirusliinfektsiya ham t.b.

Ishekinfektsiyalarga qarsi shara-ilajlar Oz.Res.DSSM 2015 jil 25.03. shiqqan №122 buyriq tiyqarinda alip bariladi. «Respublika xalqi arasinda qarin tifi,paratif,salmonellez ham otkir ishek keselliklerdin aldin aliw boyinsha alip barilip atirgan shara-ilajlardi jetilistiriw haqqinda»