Densawliqti saqalaw ministirligi

Otkir ishek keselliklerdin aldin aliw boyinsha epidemiyaga qarsi shara-ilajlar
1.Kesellikti aniqlaw tartibi
Otkir ishek keselliklerge gumanqilingan ham nawqaslardi aniqlaw vrachlar (feldsherler) tarepinen med.korik waqtinda,uy aralaw jumislarin jurgizgende,dispanserizatsiyanin barliq basqishlarinda amelge asiriladi.Epidemiologik anamnez,keselliktin klinik belgileri ham laboratoriya tekseriw jumagina tiyqarlanip kesellikke diagnoz qoyiladi.
Otkir ishek keselligi aniqlanganda med.xizmetkerler tarepinen12 saat ishinde telefon arqali aymaqlik MSEBOga habar beriledi,keyin tez habarnama(f 058/u) toltirilip24 saatishinde sanitariya-epidemiologiya xizmetine jiberiledi.
Aziq-awqat karxanalarinda islewshiler ham olarga tenlestirilgen shaxslarda kesellik laboratoriya tekseriwler waqtinda aniqlanadi.
2.Laboratoriya tekseriw ushin sinamalar aliw ham laboratoriyaga jetkeriw.
Nawqastan laboratoriya tekseriw ushin sinamalar aliw etiotrop emlew kursin baslaniwdan aldin
Diagnoz qoygan vrach tarepinen amelge
asiriladi.Alingansinamalar(qusiqmassalari,najas ham asqazandijuwgansuw)bakteriologiklaboratoriyagaishektopariqozgatiwshilardianiqlawushinjiberiledi.Juqpalikesellikleremlewxanasininqabillawbolimindebakteriologiktekseriwlerushinsinamalaralinadi.Alingansinamalar 2 saatishindearnawlibekitilgenidislardajollamamenenbakteriologiklaboratoriyagajetkiziledi.Egerozwaqtindajetkiziwdinilajibolmasa
sinamalarmuzlatqishda saqlanip,12 saatishindelaboratoriyagajetkiziledi.Rotovirus,enterovirus ham kampilobakteriyalardianiqlawushinalingannajasanalizlerimuzlatqishtinmuzxanasindasaqlaniwkerek.
3.Otkir ishek keselligine shalingan nawqaslardi statsionarga jatqiziw
Otkir diareya menen nawqaslar klinik ham epidemiologic korsetpelerge qarap jatqiziladi.
Klinik korsetpeler:
-keselliktinawir ham ortashaawirliktagiformasimenenawirganjasbalalar
-basqakeselliklernatijesindeotexalsizlengen,otkirdiareyagashalinganshaxslar
Epidemiologk korsetpeler:
-nawqastinjasawjerindeepidemiyagaqarsiilajlardiamelgeasiriwushinsharayattinbolmaganligi
-aziq-awqat ham olargatenlestirilgenkarxanalardinjumisshilaridiagnozaniqlastiriwmaqsetindebarliqjagdaylardajatqiziliwshart.


4.Epidemiologik tekseriwdi sholkemlestiriw
Epidemiologik tekseriwden maqset – kesellik deregin ,kesellikti keltirip shigariw faktorlar ham jugiw sharayatlarin erte aniqlaw,keselliktin tarqaliwin,onin shegarasin aniqlaw ham keselliktin joq qiliw maqsetinde komplek sshara-ilajlardi otkeriw.
Epidemiologik tekseriw otkeriledi -epidemiologic ahamiyetk eiy ebolgan obektler ham sogan tenlestirilgen karxana xizmetkerleri ,mektepgeshe balalar mekemelerine(MBM)qatnagan balalar,2 jasga deyin bolgan balalarda otkir ishek keselligi dizimge alinganda
Basqajagdaylarda epidemiologic tejseriwdinotkeriliwi epidemiologic xalatgaqarapepidemiologtarepinenbelgilenedi.
Uysharayatinda,MBM ham awqatlaniwobektlerdeepidemiologiktekseriwwaqtindaaziq-awqatonimleri,suwsinamasi hamsurtpelerlaboratoriyadatekseriwushinalinadi.
Nawqasmenenqatnastabolganlardizimge alinip,1 martebakteriologiktekseriwdenotedi ham
7 kun dawamindameditsinaliqkuzetiwgealinadi.
Epidemikoshaqlardadezinfektsiya hamigallitazalawjumislarialipbariladi.


5.Dispanser kuzetiw
-Otkirishekinfektsiyasimenenkesellenipsawalganlar,awqatlaniw ham sogantenlestirilgenkarxanajumisshilari 1 ay dawaminda dispenser kuzetiwgealinadi.Bulmuddetishinde 2 martebakteriologiktekseriwdenotkeriledi.
-MBM,mektep-internatbalalariarasindaotkirishekkeselliginensawalganlar 1 ay muddetgemeditsinaliqkuzetiwgealinadi.