Derleme Göz Tutulumu Yapan Dermatolojik Hastalıklar

3-Hardal gazı ve biber gazı: Özellikle İran-Irak savaşında hardal gazı-

na maruz kalan bireylerin 8 tanesinde hafif maruziyette güneş yanığı 

benzeri eritem, şiddetli olgularda dissemine büllöz reaksiyonla birlik-

te  oluşan  eritemli  alanlar  tanımlanmıştır.  Histopatolojik  olarak  tam 

kalınlıkta epidermal nekroz ile birlikte gözlenen subepidermal büller 

gözlenirken, özellikle intertriginöz lezyonlar hiperpigmentasyonla iyi-

leşmiştir.  İrritan  mekanizmalarla  gözde  konjunktivit,  keratit  gibi  bul-

gular meydana gelebilmektedir. Özellikle toplumsal gösterilerde polis 

tarafından kullanılabilen biber gazına çok sayıda maruz kalındığında 

gözde glokom, katarakt, göz içi kanama ve gözün saydam tabakasında 

ülserler, deride ise dermatit, yüz ödemi, mevcut deri hastalığının tek-

rar nüks etmesi gibi istenmeyen etkiler görülebilmektedir. Mümkün ise 

o ortamdan ayrılmak ve temiz hava almak, deri yanması ve kaşınması 

var ise bu bölgedeki giysilerin çıkartılarak temas bölgesinin su ve sa-

bunla yıkanması yararlı olabilir. Biber gazı maruziyetinde kontakt lens 

hemen çıkartılmalı, gözler bol su veya serum fizyolojik ile 15 dakika yı-

kanmalıdır. Ağrının giderilmesinde, alüminyum hidroksit, magnezyum 

hidroksit ve simetikon içeren süspansiyonların deriye uygulanmasının 

yararları gösterilmiştir (48, 49).

G. Pigmentasyon Hastalıkları

1-Albinizm: Albinizm melanin sentez ve dağılımında bozuklukla karak-

terize herediter pigmenter bir hastalıktır. Latince albus beyaz anlamın-

da kullanılarak ilk kez Garrod tarafından albinizm terimi tanımlanmıştır. 

Klinik  olarak  albinizmde  deri,  saç  ve/veya  gözde  pigmetasyon  kaybı 

olmaktadır. Okülokutanöz albinizm ve oküler albinizm olmak üzere 2 

temel gruba yarılır. Okülokutanöz albinizmde hem deri hem de göz 

etkilenirken, oküler albinizmde sadece gözler etkilenip, deri tutulumu 

minimal veya hiç yoktur. Primer olarak okülokutanöz albinizm ve oküler 

albinizmde morbidite göz tutulumuyla ilişkilidir. Belirti ve bulgular ara-

sında fotofobi, refraktif hatalar, monoküler görme, şaşılık, pendiler nis-

tagmus, iriste transluminasyon defektleri, foveal hipoplazi ve anormal 

optik sinir lif çaprazlanması yer alır. Bu tip göz belirtileri tüm albinizm 

formlarında gözlenir. Bununla birlikte göz tutulumu dercesi albinizmin 

tipi ve ırksal farklılıklara bağlı değişebilmektedir. Albinizmin kalıtım tipi 

değişebilmektedir. Okülokutanöz albinizm sıklıkla otozomal resesif 

kalıtımla geçerken, oküler albinizm ise X’e bağlı veya otozomal resesif 

geçiş göstermektedir. Okülokutanöz albinizmin yaklaşık 10 farklı tipi ta-

nımlanmıştır. İki formundan tip 1 tirozinaz negatif ve tip 2 tirozinaz po-

zitif okülokutanöz albinizm daha sık gözlenmektedir. Tip 1 hastalarda 

deri ve gözde pigmentasyon gözlenmez iken, tip 2 hastalarda yaş iler-

ledikçe bazı alanlarda pigmentasyonlar gelişmektedir. Diğer bir önemli 

okülokutanöz albinizm formu ise tip 1B olup sarı mutant okülokutanöz 

albinizm olarak adlandırılmaktadır. Tip 1B hastalar, tip 1 okülokutanöz 

albinizm hastalara benzer iken, bazı alanlarında deri, saç ve göz yapıla-

rında pigmentasyon görülebilmektedir. Okülokutanöz albinizmin nadir 

tiplerinde önemli sistemik bulgular ve mortalite riskinde artış özellik-

le  Hermansky-Pudlak ve Chediak-Higashi sendromunda gözlenebilir. 

Oküler albinizm tip 1 ise X geçişli hastalık olup, OA1 geninde mutasyon 

ortaya çıkar. Tip 1 en sık gözlenen oküler albinizm tipi olup, kadın taşı-

yıcılarda minör bulgular olur ve erkeklerde ise görme aktivitesi değişik 

oranlarda etkilenebilmektedir (50).

2-Vogt-Koyanagi-Harada sendromu: Meningismus, baş ağrısı gibi 

nörolojik belirtiler, tinnitus, disakuzi gibi işitme sorunları bulunabilen 

bu sendromda vitiligo, alopesi ve poliozis gibi dermatolojik bulgular 

saptanır. Oküler bulguları arasında ise iridosklit, vitrit, diffüz koroid şiş-

kinliği, seröz retinal ayrışma ve optik disk hiperemisi saptanmaktadır. 

Bu göz bulguları diğer sistem bulgularından daha belirgin ve daha sık 

160

Dermatoz 2013 ; 4(4) : 153-162.

Derleme

olmaktadır. Tanıda lumbar ponksiyonla beyin-omurilik sıvısı incelemesi, 

göz için fundus floresan anjiyografisi ve standart olarak ekografi yapı-

lırken, tedavide ise yüksek doz sistemik steroid uygulanmaktadır (51). 

H. İnfeksiyonlar

1-Onkoserkiyazis:  Kronik  multisistemik  bir  infeksiyon  olan  bu  tablo 

Afrika, Yemen ve Latin Amerika gibi ülkelerde endemiktir. Dermatolo-

jik, oküler ve sistemik belirtileri oluşabilmektedir. Etken ajan onkoserka 

volvulus olup, Simulium cinsi karasinek ısırıklarıyla bulaşmaktadır. On-

koserkoma olarak adlandırılan subkutan kurt demetleri şeklinde deri-

de kitleler oluştururken, periorbital bölgede şişliklere ve parazitin göz 

bölgesinde invazyonu şeklinde kitlelere yol açabilir. Antiparaziter ilaç 

ivermektin profilaksi ve tedavide etkin bir ilaçtır (52).  

2-Herpes zoster infeksiyonu:  İmmünitenin  azalmaya  başladığı  yaş-

lı populasyonda büyük bir sorun olan bu enfeksiyonda oküler yapılar 

da tutulabilmektedir. Ağrı çok önemli bir bulgu olup lezyonlar ortaya 

çıkmadan önce de var olmaktadır. Genç hastalarda ise ağrı geçici veya 

sessiz olur. Özellikle 55-65 yaş arası populasyonda aşılama önerilmek-

tedir (53). 

3-Stafilokok blefariti: Blefarit en sık gözlenen oküler hastalıklardan 

biri iken, stafilokokkal blefarit en sık gözlenen blefarit tiplerindendir. 

Patogenezinden kompleks mekanizmalar rol aldığı için blefaritleri ko-

layca  sınıflamak  mümkün  değildir.  Klinik  ve  laboratuar  incelemelerle 

bakteriyi veya meibomian bezlerinde anormalliğin tespiti gerekmekte-

dir. Gözyaşı filminde değişiklikler ve altta yatan dermatolojik problem-

ler de oluşumunu kolaylaştırabilmektedir. Klinik belirtileri primer olarak 

kapak kenarında olup, baskın belirtisi hastada kaşınma ve yanmadır. 

Şu anda uzun dönem tam tedavisi olmayan bu tablonun bakterilerle 

yeniden enfeksiyon ihtimali fazladır. Tedavide göz kapağı hijyeninin 

sağlanması, topikal veya sistemik antibiyotikler ve gözyaşı replasmanı 

en etkili görünmekte ve uzun dönem hastayı semptomsuz hale getire-

bilmektedir (54).

4-Lyme Hastalığı: Kene ile bulaşan bakteriyel bu hastalıkta dermato-

lojik, nörolojik, kardiyak ve romatolojik tutulum gözlenirken, göz tu-

tulumu olarak hastaların yaklaşık %10 kadarında nonspesifik folliküler 

konjunktivit erken Lyme hastalığında oluşabilmektedir. Keratit ise has-

talığın başlangıcında ilk birkaç ay içinde meydana gelirken, numuler 

boyanma olmayan opasiteler şeklinde izlenir. İnflamatuar sendromlar-

dan vitrit, üveit gözlenebilirken, tanı için vitröz yıkama gerekmektedir. 

Nöro-oftalmik belirtileri arasında nöroretinit şeklinde multiple kraniyal 

sinir  tutulumu,  optik  atrofi  ve  disk  ödemi  gözlenebilir.  Nörotrofik  ke-

ratite 7. sinir felci neden olabilir. Endemik alanlarda yeni başlayan Bell 

paralizisinin %25 nedeni Lyme hastalığı olabilir. Lyme hastalığının göz 

tutulumu tanısı için diğer hastalıkların ekarte edilmesi, hastanın ende-

mik alanda yaşaması, pozitif seroloji saptanması gibi şartlar aranmalıdır 

(55, 56). 

5-Sifiliz: Oküler belirtileri arasında üveit, optik nörit ve retinit gözle-

nebilmektedir. Anterior üveit granülomatöz veya nongranülomatöz 

olabilir.  Posterior  segment  tutulumu  ise  vitrit,  retinit,  retinal  vaskülit, 

papillit şeklinde gözlenebilmektedir. Nöroretinit oluşabilir ve maküla-

nın plasoid koryoretiniti özellikle HIV (+) hastalarda gözlenir. Sifiliz se-

rolojisi sebebi bilinmeyen üveitlerde, retinit veya retinal vaskülitlerde, 

deri döküntüsü veya baş ağrısı olan üveitli olgularda mutlaka bakılma-

lıdır. Tedavide nörosifiliz tedavisi uygulanmalıdır. Oküler tutulumu olan 

hastalarda beyin-omurilik sıvısı incelemesi zorunludur. Antibiyotik te-

davisiyle birlikte oral steroid tedavisi posterior üveit hastalarında öne-

rilmektedir (57).

6-Kedi ısırığı hastalığı:  Kedi  ısırığı  hastalığı  genellikle  3  hafta  veya 

daha uzun süreli kronik lenfadenopatiyle başlayan bir tablo olup, has-

taların %80’den fazlası çocuk ve adolesanlarda meydana gelmektedir. 

Bu kendi kendini sınırlayan enfeksiyon basili küçük, gram negatif ve 

pleomorfik olup, oküler granülom oluşumuna yol açabilmektedir. Der-

matolojik bulgu olarak ise inokülasyon yerinde papül, püstül, nadiren 

veziküller oluşur. Bazen oral veya oküler mukozada enantem gözlene-

bilmektedir.  Hastaların  %5  kadarında  ise  jeneralize  maküler,  makülo-

papüler, morbiliform ve nadiren peteşiyal döküntü oluşabilmektedir. 

Trombositopenik purpura ise çok nadiren oluşur. En nadir formları ise 

Parinaud’un oküloglandüler sendromu, ensefalopati veya şiddetli sis-

temik formlarıdır. Semptomatik tedavide antibiyotikler ve süpüratif 

nodüllerin aspirasyonu uygulanırken, genellikle 2-4 ay içinde kendili-

ğinden de gerileyebilmektedir (58).

7-Lepra:  Lepra  hastalığında  gözler  sıklıkla  etkilenip  lagoftalmus,  kaş 

kaybı, korneal tutulum sonucu keratit, üveit, sklerit, konjunktiva ve 

sklerada leprom oluşumu, retinal inciler, duyu kusuruna bağlı korneal 

ülserasyon ve sikatrisler gelişebilmektedir. Bu hastalıkta leprotik üveal 

hastalık oluşum sıklığının %7 civarında olduğu tespit edilmiştir. Oküler 

tutulum tipine bağlı tedavide medikal ajanlar veya cerrahi müdahaleler 

yapılabilmektedir (59).

Sonuç

Çoğu kişi deri ve göz arasında olduğundan çok ilişki olabileceğini bil-

mez ve birçok deri hastalığının göz bulgusu olabileceğinin farkında 

olamamaktadır. Bu durum nispeten önemsiz deri hastalıklarından 

akne rozaseada kronik göz kapağı ve konjunktival inflamasyon olabi-

leceğinden, görmeyi ciddi tehdit edebilen iktiyoz, pemfigoid, Stevens-

Johnson sendromu veya ekzema gibi allerjik olgulara kadar bu farkında 

olamama durumu değişebilmektedir. İnflamatuar göz hastalığı olanlar, 

katarakt, makula dejenerasyonu veya glokom gibi göz problemlerinin 

aksine, oftalmolog tarafından deri hastalığının varlığı açısından değer-

lendirilmelidir. Dermatolojik durumun varlığı ortaya konduğunda oftal-

molog hastalığın inflamatuar göz belirtilerinin deri hastalığı ile ilişkili 

olduğunu farkedip basit lokal topikal damla tedavisinden ziyade deri 

hastalığını baskılamaya yönelik sistemik tedavi almasına yönlendirme-

lidir.

Kaynaklar

1. Patel SJ, Lundy DC. Ocular Manifestations of Autoimmune Disease. 

Am Fam Physician 2002; 66: 991-998.

2. Chamaillard M, Mortemousque B, Boralevi F, Marques da Costa C, 

Aitali F, Taïeb A ve ark. Cutaneous and ocular signs of childhood rosacea. 

Arch Dermatol 2008; 144: 167-171. 

3. Oltz M, Check J. Rosacea and its ocular manifestations. Optometry 

2011; 82: 92-103.

4. Eiseman AS. The ocular manifestations of atopic dermatitis and rosa-

cea. Curr Allergy Asthma Rep 2006; 6: 292-298.

5. Bielory B, Bielory L. Atopic dermatitis and keratoconjunctivitis. Im-

161

Dermatoz 2013 ; 4(4) : 153-162.

Derleme

munol Allergy Clin North Am 2010; 30: 323-336.

6.  Brandonisio TM,  Bachman  JA,  Sears  JM. Atopic  dermatitis:  a  case 

report and current clinical review of systemic and ocular manifestations. 

Optometry 2001; 72: 94-102.

7. Kaujalgi R, Handa S, Jain A, Kanwar AJ. Ocular abnormalities in ato-

pic dermatitis in Indian patients. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2009; 

75: 148-151.

8. Donshik PC, Hoss DM, Ehlers WH. Inflammatory and papulosquamo-

us disorders of the skin and eye. Dermatol Clin 1992; 10: 533-547.

9. Rehal B, Modjtahedi BS, Morse LS, Schwab IR, Maibach HI. Ocular 

psoriasis. J Am Acad Dermatol 2011; 65: 1202-1212. 

10. Wong MH, Su DH, Loh RS. Nodular scleritis and Sweet’s syndrome. 

Clin Experiment Ophthalmol 2007; 35: 858-860.

11. Lekhanont K, Patarakittam T, Mantachote K, Waiyawatjamai P, Vong-

thongsri A. Progressive keratolysis with pseudopterygium associated with 

erythema elevatum diutinum. Ophthalmology 2011; 118: 927-933.

12. Francès C, el Rassi R, Laporte JL, Rybojad M, Papo T, Piette JC. 

Dermatologic manifestations of relapsing polychondritis. A study of 200 

cases at a single center. Medicine (Baltimore) 2001; 80: 173-179.

13. Muqit MM, Foot B, Walters SJ, Mudhar HS, Roberts F, Rennie IG. 

Observational prospective cohort study of patients with newly-diagnosed 

ocular sebaceous carcinoma. Br J Ophthalmol 2013; 97: 47-51.

14. Heo MS, An JH, Yang JW. Giant epidermal cyst of the periorbital 

area. J Craniofac Surg 2012; 23: e10-12. 

15. Espana EM, Levine M, Schoenfield L, Singh AD. Ocular surface squ-

amous neoplasia in an anophthalmic socket 60 years after enucleation. 

Surv Ophthalmol 2011; 56: 539-543. 

16. Cannon PS, O’Donnell B, Huilgol SC, Selva D. The ophthalmic si-

de-effects of imiquimod therapy in the management of periocular skin 

lesions. Br J Ophthalmol 2011; 95: 1682-1685. 

17. Petris CK, Almony A. Ophthalmic manifestations of rheumatologic 

disease: diagnosis and management. Mo Med 2012; 109: 53-58. 

18. Donnenfeld ED, Perry HD, Wallerstein A, Caronia RM. Subconjunc-

tival  mitomycin  C  for  the  treatment  of  ocular  cicatricial  pemphigoid. 

Ophthalmology 1999; 106: 72-78. 

19. Aultbrinker EA, Starr MB, Donnenfeld ED. Linear IgA disease. The 

ocular manifestations. Ophthalmology 1988; 95: 340-343.

20. Zaman F, Granville L, Trocme SD. Ocular manifestations of immuno-

logic and rheumatologic inflammatory disorders. Curr Opin Ophthalmol 

1997; 8: 81-84.

21. El-Shazly AA, Mohamed AA. Relation of dry eye to disease activity 

in juvenile rheumatoid arthritis. Eur J Ophthalmol 2012; 22: 330-334. 

22. Evereklioglu C. Ocular Behçet disease: current therapeutic approac-

hes. Curr Opin Ophthalmol 2011; 22: 508-516. 

23. Fox RI, Liu AY. Sjögren’s syndrome in dermatology. Clin Dermatol 

2006; 24: 393-413.

24. Katayama I, Koyano T, Nishioka K. Prevalence of eyelid dermatitis in 

primary Sjögren’s syndrome. Int J Dermatol 1994; 33: 421-424.

25. Sawhney MP, Parihar JK. Macular degeneration in a case of Reiter’s 

disease. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2006; 72: 227-230.

26. Palejwala NV, Walia HS, Yeh S. Ocular manifestations of systemic 

lupus erythematosus: a review of the literature. Autoimmune Dis 2012; 

2012: 290898.

27. Francès C, Niang S, Laffitte E, Pelletier Fl, Costedoat N, Piette JC. 

Dermatologic  manifestations  of  the  antiphospholipid  syndrome:  two 

hundred consecutive cases. Arthritis Rheum 2005; 52: 1785-1793.

28. Ness T, Bley TA, Schmidt WA, Lamprecht P. The diagnosis and treat-

ment of giant cell arteritis. Dtsch Arztebl Int 2013; 110: 376-386. 

29. Batioğlu F, Taner P, Aydintuğ OT, Heper AO, Ozmert E. Recurrent 

optic disc and retinal vasculitis in a patient with drug-induced urticarial 

vasculitis. Cutan Ocul Toxicol 2006; 25: 281-285.

30. Greenwald MJ, Paller AS. Ocular and dermatologic manifestation of 

neurocutaneous syndromes. Dermatol Clin 1992; 10: 623-639.

31. Regenbogen L, Coscas G, Debbasch S. Oculocutaneous syndromes. 

Metab Pediatr Syst Ophthalmol 1988; 11: 14-28.

162

Dermatoz 2013 ; 4(4) : 153-162.

32.  Mutalik  SS,  Bathi  RJ,  Naikmasur  VG.  Sturge-Weber  syndrome: 

physician’s dream; surgeon’s enigma. N Y State Dent J 2009; 75: 44-45.

33. Greenberger S, Berkun Y, Ben-Zeev B, Levi YB, Barziliai A, Nissen-

korn A. Dermatologic manifestations of ataxia-telangiectasia syndrome. J 

Am Acad Dermatol 2013; 68: 932-936.

34. Khatri ML, Bemghazil M, Shafi M, Machina A. Xeroderma pigmen-

tosum in Libya. Int J Dermatol 1999; 38: 520-524.

35. Merchant A, Zhao TZ, Foster CS. Chronic keratoconjunctivitis as-

sociated with congenital dyskeratosis and erythrokeratodermia variablis. 

Two rare genodermatoses. Ophthalmology 1998; 105: 1286-1291.

36.  Daniel  E,  McCurdy  EA,  Shashi  V,  McGuirt  WF  Jr.  Ectodermal 

dysplasia: otolaryngologic manifestations and management. Laryngosco-

pe 2002; 112: 962-967.

37.  Lazzaro  DR,  Kwon  IS.  Epidermolysis  bullosa  in  a  child.  CLAO  J 

2002; 28: 75-76.

38. Urban B, Bakunowicz-Łazarczyk A. Ocular manifestations of tubero-

us sclerosis. Klin Oczna 2001; 103: 47-50.

39. Wataya-Kaneda M, Tanaka M, Hamasaki T, Katayama I. Trends in 

the prevalence of tuberous sclerosis complex manifestations: an epidemi-

ological study of 166 Japanese patients. PLoS One 2013 17; 8: e63910.

40. Neudorfer M, Goldshtein I Ghalayani P, Saberi Z, Sardari F. Neurofib-

romatosis type I (von Recklinghausen’s disease): A family case report and 

literature review. Dent Res J 2012; 9: 483-488.

41. Levine JS, Burakoff R. Extraintestinal manifestations of inflammatory 

bowel disease. Gastroenterol Hepatol (N Y) 2011; 7: 235-241.

42. Otto HF. Crohn disease: morphologic findings of extra-intestinal dise-

ase manifestations. Z Gastroenterol 1993; 31: 253-259.

43. Chronopoulos A, Pleyer U, Mockenhaupt M. Ocular involvement in 

Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis. Klin Monbl 

Augenheilkd 2012; 229: 534-539.

44. Santodomingo-Rubido J, Barrado-Navascués E, Rubido-Crespo MJ. 

Drug-induced ocular side-effects with isotretinoin. Ophthalmic Physiol 

Opt 2008; 28: 497-501.

45. Cumurcu T, Sezer E, Kilic R, Bulut Y. Comparison of dose-related 

ocular side effects during systemic isotretinoin administration. Eur J Oph-

thalmol 2009; 19: 196-200.

46. Rosen E, Raz J, Segev F. Giant cobblestone-like papillae during isot-

retinoin therapy. Ocul Immunol Inflamm 2009; 17: 312-313. 

47. Shamai-Lubovitz O, Chodick G, Dadon Y, Shalev V. Ocular adverse 

effects of systemic treatment with isotretinoin. Arch Dermatol 2012; 148: 

803-808.

48. Requena L, Requena C, Sánchez M, Jaqueti G, Aguilar A, Sánchez-

Yus E ve ark. Chemical warfare. Cutaneous lesions from mustard gas. J 

Am Acad Dermatol 1988; 19: 529-536.

49. Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi.  Kimyasal silahlar ve gösteri 

kontrol ajanları. TBB Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2001.

50. Kirkwood BJ. Albinism and its implications with vision. Insight 2009; 

34: 13-16. 

51. Beniz J, Forster DJ, Lean JS, Smith RE, Rao NA. Variations in clini-

cal features of the Vogt-Koyanagi-Harada syndrome. Ophthalmic Physiol 

Opt 2008; 28: 497-501. 

52. Okulicz JF, Stibich AS, Elston DM, Schwartz RA. Cutaneous oncho-

cercoma. Int J Dermatol 2004; 43: 170-172.

53. Landow K. Acute and chronic herpes zoster. An ancient scourge yields 

to timely therapy. Postgrad Med 2000; 107: 107-8, 113-4, 117-8.

54. Smith RE, Flowers CW Jr. Chronic blepharitis: a review. CLAO J 

1995; 21: 200-207.

55. Park M. Ocular manifestations of Lyme disease. J Am Optom Assoc 

1989; 60: 284-289.

56. Lesser RL. Ocular manifestations of Lyme disease. Am J Med 1995; 

98: 60S-62S.

57.  Passo  MS,  Rosenbaum  JT.  Ocular  syphilis  in  patients  with  human 

immunodeficiency virus infection. Am J Ophthalmol 1988; 106: 1-6.

58. Margileth AM. Dermatologic manifestations and update of cat scratch 

disease. Pediatr Dermatol 1988; 5: 1-9.

59. Thompson K, Daniel E. Management of ocular problems in leprosy. 

Indian J Lepr 1998; 70: 295-315.