Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil

Su ehtiyatlarmdan kompleks istifadə edilməsi. 
Bu aşağıdakıları əhatə edir: 
1.  Xalq  təsərrüfat
ının
  bütün  sahələri  üzrə  su 
ehtiyatlar
ının
  nizamlanması,  istifadəsi  və 
kompleks bölüşdürülməsinin iqtisadi əsaslan-
dırılması. 
2.  Su  təsərrüfatı  obyektlərinin  tikintisi  və 
yenidən  qurulmas
ının
  növbəliliyinin  təyini; 
su  və  torpaq  ehtiyatlar
ın
dan  istifadənin  və 
mənimsənilməsinin  rasional  sxeminin,  proq-
ramının işlənməsi. 
3.  Çay  sular
ının
  perspektiv  keyfiyyətinə  baxıl-
ması və onların çirklənmədən qorunması üzrə 
tədbirlərin işlənməsi; 
4.   Zonan
ın
  susuzluqdan  qorunması  üzrə  məs-
ləhətlər;  
5.   Yeraltı sulardan istifadənin mümkünlüyünün 
təminatı.  
 
1)  Su istehlakcılarının istifadə etdikləri 
suyun həcmi aşağıdakı kimi hesablanır:  
 
 
 
            
 
 
 
    
⁄
       
    
⁄
 
 

---

124 
 
burada; V – su istehlakcılarının rejim üzrə istifadə 
etdikləri suyun həcmi, mln m; 
 
   
 
 
 – Su ambarlarının yararlı həcmi mln m; 
 
   
 
    
⁄
 – azsulu illərdə 95% təmin olunan su 
hövzəsının həcmi, mln m;  
   20% – suyun əhaliyə və sənayeyə verilən 
faizidir.  
   50% – əkinlərə verilən suyun faizidir;  
2)  İstehlak olunan suyun maya dəyəri 
aşağıdakı kimi hesablanır.  
   
 
 
 
Burada; U – xərclər, V – suyun həcmidir. 
3)  Çirklənmiş suyun dəyəri belə 
hesablanır.  
 
 
        
Burada; V– 1  kub m axıdılan suyun  həcmi; 
     n – 1  kub m çirkli suyu durultmaq üçün 
lazım olan təmiz suyun həcmi;  
     S – təmiz suyun maya dəyəridir.  
4)  Suyun təmizlənməsinə kapital 
qoyuluşunun xüsusi çəkisi belə 
hesablanır: 

---

125 
 
     
 
   
Burada; K– kapital qoyuluşunun xüsusi çəkisi; 
    
 
 
 – kapital qoyuluşu; 
    V – Suyun həcmidir. 
5)  Çirklənmiş suyun dəyəri belə 
hesablanır: 
        
Burada, P – suyun dəyəri;  
    z – çəkilən xərc  
    V –  suyun həcmidir.