Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 1,65 Mb.
|
|
5.Optik disqrafiya
Bu qüsur görmə qnozisi, təhlil və tərkibi, məkani təsəvvürlərin inkiĢafsızlığı ilə bağlı olur və yazıda həfrlərin təhrifində və əvəzlənməsində özünü göstərir. Qeyd etmək lazımdır ki, tez-tez o hərflər əvəzlənir ki, onlar qrafik cəhətdən oxĢar əlyazma hərflərinə bənzəsin. Məsələn: eyni elementlərdən, lakin məkana görə fərqli olan (v-d, t-Ģ), eyni elementli, lakin əlavə elementləri ilə fərqlənən (i-Ģ, l-m, p-t, x-j), həfrlərin əksinə yazılıĢı, hərflərin birləĢməsində elementlərin buraxılması (al-alla) və ya əlavə edilməsi (Ģ-Ģs). Literal disqrafiya özünü təcrid olunmuĢ hərflərin tapılması və yazılıĢının qeyri-mümkünlüyündə göstərir. Verbal disqrafiyada təcrid olunmuĢ hərflər düzgün yazılsa da söz tərkibində təhrif olunur. Disqrafiyanın əlamətləri barədə danıĢsaq, qeyd etmək lazımdır ki, o səhvlərin davamlılığı və təkrar olunması ilə digər nitq qüsurlarından fərqlənir. Disqrafiyada yol verilən səhvləri belə qruplaĢdırmaq olar: a)hərflərin təhrifi və əvəzlənməsi; b)cümlədə ayrı-ayrı sözlərin yazılıĢında bütövlüyün pozulması; v)sözün səs-heca quruluĢunun təhrifi; q)yazıda aqrammtizmlər.
125
Disqrafiyanın nitqlə bağlı olmayan əlamətləri də müĢayiət edilə bilər (nevroloji pozğunluqlar, dərketmə fəaliyyətinin pozulması, qavrama, yaddaĢ və diqqətin pozulması və psixi çatıĢmamazlıqlar). Bu zaman dillə bağlı olmayan əlamətlər disqrafiyanın xarakteri ilə müəyyənləĢmiĢ və onun əlamətlərinə daxil olmayıb əsəb-psixi və nitq pozğunluqları (alaliya, dizartriya, əqli inkiĢafdan geri qalma və s.) ilə birlikdə onların strukturuna daxil olur. Disqrafiya disleksiyada olduğu kimi normal intelleektli uĢaqlarda Ģəxsiyyətin formalaĢmasında müxtəlif sapmalar, müəyyən psixi dəyiĢmələr yarada bilər. Məqsədyönlü, düzgün təĢkil edilmiĢ korreksiya-tərbiyəvi loqopedik iĢ sayəsində tədricən disqrafiyanın əlamətləri yox edilə bilər. Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|