Dərs vəsaiti Bakı 2016
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
downloaded from KitabYurdu.org 85 Fəsil 3. Verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri. MS Access proqramı - 2013 3. 1. MS Access proqramı – 2013 haqqında ümumi məlumat Bütün avtomatlaşdırılmış idarəetmə və informasiya axtarış sistemləri müəyyən informasiya bazası əsasında fəaliyyət göstərir və onun effektiv fəaliyyəti ilk növbədə verilənlər bazasının strukturunun optimal təşkilindən və onun şəbəkədə rasional yerləşməsindən asılıdır. Verilənər bazasında informasiyalar müəyyən qaydalar əsasında , axtarış üçün əlverişli şəkildə qruplaşaraq saxlanılır. Verilənər bazasının yaradılması və idarə olunması verilənər bazasının idarəetmə sistemləri vasitəsilə həyata keçrilir.Tələb olunan informasiyanın verilənər bazasından axtarışı və informasiya ehtiyatlarının yeniləşdirilməsi,bazanın strukturunun dəyişdirilməsi sorğular vasitəsilə həyata keçrilir. Verilənər bazanın yerləşməsindən asılı olaraq mərkəzləşmiş və paylanmış verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri mövcuddur.Sistemin mərkəzləşmiş verilənlər bazası serverdə və ya lokal kompüterdə yerləşir.Şəbəkədə informasiyanın idarə olunması klient server texnologiyası əsasında fəaliyyət göstərir.Bu gün aşağıdakı verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri geniş tətbiq edilir. MS Access, Clipper, Visual Foxpro, IMSVS, Olacle, Paradox, SQL Server və.s MS Office proqram paketinə daxil olan MS Access proqramı həm bir fərdi kompüterdə, həm də lokal kompüter şəbəkəsində fəaliyyət göstərə bilən VBİS – dir. Verilənlər hər hansı bir təşkilat, idarə, müəssisə, firma və obyektlərin iş fəaliyyətləri ilə bağlı məlumatlar toplusudur. Verilənlər bazası kompüterlərin yaddaşında təşkil edilərək saxlanılan informasiya yığımıdır.Verilənlər bazalarında real obyektlər proseslər,hadisələr ilə bağlı böyük həcmdə məlumatlar saxlanılır. Verilənlər bazası struktura görə üç cür ola bilər: iyerarxik, şəbəkə, relyasion. İyerarxik modellərdə bir qayda olaraq hər bir obyekt özündən yuxarı səviyyəli yalnız bir obyektə tabe olur. İyerarxiya modellərində obyektə müraciət bir qayda olaraq digər obyektə tabeçiliyi olmayan ən yüksək səviyyəli obyektdən həyata keçirilir . Şəbəkə modellərində isə ixtiyari bir obyekt bir neçə obyektə tabe ola bilər. Bu modellər arasındakı fərq onların sxemlərindən də aydın görünür. Şəbəkə modellərində obyektlərin quruluşu çox zaman xətti, bəzi hallarda isə iyerarxik olur. Nisbətən aşağı səviyyəli verilənlərin quruluşu özünəməxsus xüsusiyyətlərə və adlara malik olur. Verilənlərin relyasiya modelləri şəbəkə və iyerarxiya modellərindən fərqli olaraq, məlumatların quruluşunun sadəliyi, istifadəçi üçün əlverişli cədvəl formasında təqdim edilməsi və məlumatlara müraciətin münasibliyi ilə fərqlənir. Son zamanlar relyasiyalı (relationəlaqə,münasibət) verilənlər bazaları geniş yayılmışdır. Relyasiyalı verilənlər bazası nəzəriyyəsi 1970 – ci ildə E.F.Kodd tərəfindən riyazi münasibətlər nəzəriyyəsinə əsasən yaradılmışdır. Relyasiyalı verilənlər bazası nəzəriyyəsinin əsas anlayışlarına cədvəl, münasibət, sətir, sütun, ilkin və xarici açar anlayışları daxildir. Relyasiyalı verilənlər bazalarında məlumatlar bir və ya bir neçe cədvəllərdə saxlanıla bilər. Cədvəllər arası əlaqələr onların bir və ya bir neçə üst – üstə düşən sahələrinə əsasən yaradılır. Hər cədvəldə bir tip obyektə aid məlumatlar saxlanılır. Relyasiyalı verilənlər bazalarında cədvəlin hər sətrində (yazısında) bir obyekt haqqında məlumat saxlanılır, bu məlumat unikaldır (təkrar olunmazdır). Cədvəllərdə sətirlərin unikallığını təmin etmək üçün açarlardan istifadə olunur. Cədvəlin bir və ya bir neçə sütun açarı ola bilər ki, bunada açar sütunları deyilir. Açar kimi ardıcıl və ya təsadüfi natural ədədlərdən, telefon nömrələrindən istifadə oluna bilər. downloaded from KitabYurdu.org 86 Verilənlər bazalarının yaradılmasını və emalını həyata keçirən sistemlərə (dil və proqram vasitələrinə) verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri deyilir. VBİS-ləri istifadəçi ilə VB–ı arasında qarşılıqlı əlaqə yaratmaq imkanı verən proqramlardır. MS Access proqramı məlumatları saxlamaq, axtarmaq və təqdim etmək imkanlarını verən aşağidakı obyektlərdən ibarətdir: Таблицы – Cədvəllər verilənlər bazalarının əsasını təşkil edir. Bu proqramda çoxlu sayda cədvəl yaratmaq olar. Запросы – Sorğular verilənlər bazalarından məlumatların tapılıb əldə edilməsi vasitəsidir. Формы – Forma məlumatların cədvəllərə daxil edilməsini və baxışını forma pəncərəsi vasitəsilə yerinə yetirmək üçün istifadə olunur. Отчеты - VB-dakı məlumatları çap məqsədilə sənəd şəklində əks etdirmək üçün istifadə olunur. MS Access proqramını yükləmək üçün Пуск menyusunun Все программы alt menyusundan MS Access əmri seçilir. Yeni verilənlər bazası yaratmaq üçün Пустая база данных рабочего стола əmri seçilir. Ekrana Пустая база данных рабочего стола pəncərəsi açılır. Имя файла sətrində faylımıza (Bakı Biznes və Kooperasiya Kolleci -75) adı verib Обзор düyməsini sıxırıq. Bu zaman ekrana Файл новой базы данных pəncərəsi açılır. Açılan pəncərədə faylın yerləşəcəyi qovluğu açaraq, onun tipini qeyd edib ok duyməsini sıxırıq. downloaded from KitabYurdu.org 87 Ekrana yenidən Пустая база данных рабочего стола pəncərəsi açılır. Həmin pəncərədən Создать düyməsini sıxdıqda ekrana proqramın əsas pəncərəsi açılır. Proqramın pəncərəsi pəncərə başlığından, menyu sətrindən, alətlər panelindən vəziyyət sətrindən, tapshırıqlar panelindən ibarətdir. Pəncərə başlığında proqramın piktoqamı, əsas pəncərənin adı və idarəetmə düymələri yerləşir. Menyu sətri cari pəncərənin menyusundan ibarətdir. Görülən əməliyyatdan asılı olaraq dəyişir. MS Access proqramında çoxlu sayda müxtəlif alətlər paneli mövcuddur. Onlar müxtəlif əməliyyatları yerinə yetirməyə imkan verən düymələrdən ibarətdir.Vəziyyət sətri əsas pəncərənin aşağısında yerləşir. Burada cədvəl və ya formanın sahələri ilə bağlı izahatlar və digər faydalı məlumatlar əks olunur. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|