6.5. Hazır məhsulun faktiki maya dəyərinin kalkulyasiyası Məsrəflərin
uçotu
və
məhsulun
maya
dəyəri
kalkulyasiyasının normativ metodu şəraitində məhsulun faktiki
maya dəyərini hesablamaq üçün hər bir məmulat növü və
yaxud eynicinsli məmulat qrupları üzrə ay üçün istehsal
məsrəfləri icmal uçotu cədvəli tətbiq edilməlidir. Rəsmi
sənədlərə görə məsrəflərin icmal uçotu cədvəlinin bir neçə
variantlarından istifadə olunur. Biz də bu dərsimizdə bu
variantların biri ilə tanış olacağıq (cədvəl 10). Cədvəlin
mübtədasında məhsulun adı və yaxud qrupu və xərc
maddələrinin adı göstərilir.
Cədvəlin xəbər hissəsi isə aşağıdakı göstəicilərdən
ibarətdir:
1. Bitməmiş istehsalın ayına əvvəlinə olan qalığı (cari
norma və normaların dəyişmələri üzrə);
2. Hesabat ayında məsrəflər (cari normalar və
normalardan kənarlaşmalar üzrə);
3. Cari normalar üzrə, çıxdaşlar üzrə məsrəflərin
silinməsi;
4. Bitməmiş istehsalın inventarizasiyası nəticələrinin
silinməsi;
5. Əmtəlik məhsulun buraxılışı üzrə məsrəflərin silinməsi
(cari normalar üzrə, normadan kənarlaşmalar üzrə, norma
dəyişmələri üzrə) uçota alınmamış kənarlaşmalar);
6. Faktiki maya dəyəri;
7. Norma üzrə bitməmiş istehsalın ayın sonuna olan
qalığı.
Bitməmiş istehsalın ayın əvvəlinə olan qalığı əvvəlki
ayın oxşar cədvəlindən götürülür. Əgər keçən ay ərzində
normalarda dəyişiklik olmuşdursa və buna əsasən normativ
maya dəyəri kalkulyasiyasında dəyişiklik edilmişdirsə, bu
zaman dəyişikliyin təsiri hesablama cədvəlində əks etdirilir.
