Dərs vəSAİTİ Dərs vəsaiti Bakı Biznes Universitetinin.. 2016-cı IL tarixli

Materialların istehsalata faktiki xərcinin maşinoqram cədvəli 
(1 N-li sex üzrə) 
Cədvəl 9. 
 
Məs-
rəf 
mad-
dələr
i 
Mate-
rialların 
kalkulya-
siya 
qrupları 
No-
menkla-
tura 
nömrəsi 
Dövrün əvvəlinə 
qalıq 
Daxil olub 
qaytarılan 
çıxılmaqla 
Dövrün sonuna 
qalıq 
İstehsala faktiki 
xərc 
Miqdar 
kq 
Məbləğ 
man. 
Miqdar 
kq 
Məbləğ 
man. 
Miqdar 
kq 
Məbləğ 
man. 
Miqdar 
kq 
Məbləğ 
man. 
1 
1 
105021 
489 
7335 
20000 
300000 
3374 
50610 
171115 
256725 
1 
4 
1058078 
145 
12250 
17000 
850000 
882 
44100 
16363 
818150 
1 
7 
1059362 
103 
10300 
6900 
690000 
118 
11800 
6885 
688590 
1 
8 
1053004 
272 
23120 
19000 
1615000 
1082 
91970 
18190 
1546150 
1 
9 
1054436 
338 
5070 
23000 
345000 
813 
12195 
22525 
337875 
1447 
58075 
85900 
3800000 
6269 
210675 
81078 
3647400 
2 
5 
1201923 
138 
2760 
15000 
300000 
1400 
28000 
13738 
274760 
2 
6 
1202437 
100 
2500 
6700 
167507 
214 
5350 
6586 
164650 
238 
5260 
21700 
467500 
1614 
33350 
20324 
439410 

---

79 
Kənarlaşmaların aşkara çıxarılmasının əsas metodları 
aşağıdakılardır: 
1. Xəbərdarlıq sənədləşdirilməsi; 
2. Materialın partiyalar üzrə və fasiləsiz biçilməsinin 
uçotu; 
3. Materialın istehsalata faktiki buraxılması resepturasına 
əsasən kənarlaşmanın öncədən hesablanması (hesablama-
analitik metod); 
4. İnventar metodu. 
Normadan 
kənarlaşmaların 
aşkara 
çıxarılmasının 
xəbərdarlıq sənədləşdirmə metodu materialların məcburi əvəz 
olunması və ədədi materialların, yarımfabrikatların və 
komplektləşdirici məmulatların normadan (limitdən) artıq 
buraxıldıqları hallarda tətbiq edilir. Belə hallarda materialları 
istehlak edən sexlərə xüsusi işarəsi olan xüsusi sənəd 
(Tələbnamə, əvəz edilmə haqqında əmr) yazırlar. Bu 
sənədlərdə kənarlaşmanın səbəbləri və məsuliyyət daşıyan 
şəxsin adı yazılır. İstehsalatda xəbərdarlıq sənədləşdirmənin 
üstünlüyü onun sadəliyindən, universallığından və istənilən 
hallarda tətbiq mümkünlüyündən ibarətdir. Müəssisənin 
rəhbəri, sexlərin rəisləri bu sənədlərə imza edərkən müvafiq 
informasiyalarla təmin olunur və artıq xərclərin qarşısının 
alınması barədə tədbirlər görürlər. Bu metodun çatışmayan 
cəhəti ondan ibarətdir ki, burada materialın normadan artıq sərf 
edilməsi deyil, istehsalata limitdən artıq buraxılan material 
aşkara çıxarılır. 
Materialın biçilməsinin partiyalı və fasiləsiz metodu daha 
səmərəli üsul hesab olunur. Burada kənarlaşma hər bir partiya 
materialın biçilməsi üzrə aşkara çıxarılır. Partiyalı biçmənin 
uçotu sexin plan dispetçer bürosu tərəfindən, materialın hər bir