Dərs vəSAİTİ Dərs vəsaiti Bakı Biznes Universitetinin.. 2016-cı IL tarixli

 
Marjinal gəlirin orta kəmiyyətinin, əmsalının və müəssisənin 
mənfəət məbləğinin hesablanması
Cədvəl 23. 
S/n 
Göstəricilər 
Məlumat 
Cəmi 
Kişi 
kostyumu 
Qadın 
kostyumu 
1 
Buraxılışın 
həcmi, ədəd 
500 
400 
900 
2 
Satışdan gəlir, 
man. 
375000 
240000 
615000 
3 
Dəyişən xərclər, 
man. 
250000 
160000 
410000 
4 
Marjinal gəlir 
(2-3) man. 
125000 
80000 
205000 
5 
Sabit məsrəflər, 
man. 
80000 
6 
Mənfəət (4-5), 
man. 
125000 

---

214 
7 
Marjinal gəlirin 
orta kəmiyyəti 
(4:1), man. 
250 
200 
8 
Marjinal gəlirin 
əmsalı (4:2) 
0.33 
0.33 
Cədvəldən göründüyü kimi ay ərzində müəssisənin 
mənfəət məbləği 125000 manat olmuşdur. Marjinal gəlirin orta 
kəmiyyəti kişi kostyumu üçün 250 manat, qadın kostyumu 
üçün 200 manat olmuşdur. Marjinal gəlirin əmsalı hər iki 
məmulat üçün 0.33 təşkil edir. 
Müəssisə satışın həcmini genişləndirirsə aşağıdakı 
həcmdə mənfəət alacaqdır: 
Kişi kostyumunun satışından alınan marjinal gəlir: 
250 manat 
600 ədəd =150000 manat 
Qadın kostuyumu satışından marjinal gəlirin kəmiyyəti: 
200manat 
500 ədəd =100000 manat 
Hər iki məmulatın satışından marjinal gəlirin kəmiyyəti: 
150000+100000 =250000 manat 
Müəssisənin sabit məsrəfləri : 80000 manat 
Müəssisənin mənfəəti: 250000 – 80000 =170000 
15.3. İstehsalın zərərsizliyinin təyin edilməsi metodları 
 
“Məsrəflər – Həcm – Mənfəət”in nisbətlərinin təhlilini 
təcrübədə bəzən “zərərsizlik nöqtəsi” adlandırırlar. Bu nöqtəni 
həmçinin “kritik” və yaxud “ölü” və yaxud “tarazlıq” nöqtəsi 
kimi işlədirlər. Zərərsizlik nöqtəsini hesablamaq üçün üç 
metoddan istifadə edilir: 
a) qrafik metodu; 
b) tarazlıq metodu; 
c) marjinal gəlir metodu. 
Qrafik 
metodda 
zərərsizlik 
nöqtəsini 
(rentabellik 
astanasını) hesablamaq üçün “Məsrəflər – Həcm – Mənfəət”in 

---

215 
kompleks qrafikini qurmaq lazımdır. Bunu aşağıdakı misaldan 
daha aydın görmək olar. 
Tikiş fabriki kişi kostyumu hazırlayır və aşağıdakı 
göstəricilərə malikdir (Cədvəl 24)