Dərs vəsaiti kim I q r if verilm işdir nurlar bak i-2014 e lm I red a k to rla r: akademikVasım

1. Dalaşqan insan, «nihilist» 
Belə insan çox zaman işgü­
zar söhbətin mövzusundan kənara çıxır. Söhbətin gedişi zamanı o, 
hövsələsiz, səbrsiz və qızğın olur. Öz mövqeyi və yanaşma tərzi 
ilə o, həmsöhbətlərini pərt edir, düşünmədən onları öz sübut və 
dəlilləri ilə razılaşmamağa təhrik edir.
Belə insanlarla münasibətdə özünüzü aşağıda göstərildiyi kimi 
aparmalısınız:
• Onunla mümkün mübahisəli məsələləri qrup halında söh­
bətdən əvvəl müzakirə etməyə çalışmaq;
• Soyuqqanlılıq və öz işini bilməsinə inamı itirməmək;
• İmkan varsa, qərarın formalaşdınlmasına onun sözlərini da­
xil etmək;
• Onun qərannı rədd etməzdən əvvəl, başqalarına onun dedik­
lərini təkzib etmək imkanı vermək;
• Onunla ünsiyyətə girməyə, onu öz tərəfinə çəkməyə çalış­
maq;
• Göz-gözə söhbət edərkən, onun neqativ mövqeyinin səbəbini 
başa düşmək üçün qeyri-refleksiv dinləmədən istifadə e tm ə k ;
• Gərgin anda qrup halında söhbəti dayandıraraq, həmin ada­
ma sakitləşmək imkanı vermək lazımdır.
2. Pozitiv insan Əlbəttə, bu, işgüzar tərəfdaşın ən xoşagələn 
tipidir. Xeyirxah və əməksevər olan bu adam diskussiya keçirilər­
kən əməkdaşlığa can atır.
89

---

Ona münasibətdə aşağıdakı mövqedən çıxış etmək məqsə­
dəmüvafiqdir:
• Diskussiya zamanı onu ən fəal mövqe tutmağa həvəsləndirmək;
• Onun diskussiyaya səbəb olan məsələ ilə əlaqədar pozi­
tiv mövqeyini söhbətin digər iştirakçıları ilə bölüşməsinə səy 
göstərmək;
• Gərgin vəziyyətlərdə müdafiə və köməyi məhz ondan 
gözləmək olar.
3. «Hər şeyi bilən» 
O, hər şeyi hamıdan yaxşı bildiyinə əmin­
dir. Onun hər bir məsələ haqqında öz rəyi var və o, həmişə söz 
istəyir.
Onunla ünsiyyət zamanı aşağıdakı qaydalara əməl etmək la­
zımdır:
• Onu söhbəti aparan adamla yanaşı əyləşdirmək lazımdır;
• Arabir, nəzakətlə ona başqalarının da öz fikrini bildirmək 
istədiyini xatırlatmaq lazımdır;
• Ondan xahiş etmək lazımdır ki, başqalarına da qərarın for- 
malaşdınlmasında iştirak etməyə imkan versin;
• Ona aralıq fikirləri yekunlaşdırmaq və formalaşdırmaq im­
kanı yaratmaq lazımdır;
• Bəzən ona xüsusi, mürəkkəb suallar vermək lazımdır; zərurət 
yarandıqda həmin suallara söhbət iştirakçılarından başqa birisi də 
cavab verə bilər.
4. Boşboğaz Tez-tez mərifətsiz şəkildə, həm də xüsusi bir 
səbəb olmadan söhbətin gedişinə müdaxilə edir. Söhbətin digər iş­
tirakçılarının onun uzun-uzadı fikirlərini dinləyərkən itirdiyi vaxta 
əhəmiyyət vermir.
Ona necə münasibət bəsləməli:
• H ər şeyi bilənlə olduğu kimi, onu da söhbəti aparanla, yaxud 
digər nüfuzlu insanla yanaşı əyləşdirməli;
• Söhbətin mövzusundan kənara çıxdığı zaman onu yekun 
muülahizəni söyləməklə dayandırmalı;
• Əgər o, söhbətin mövzusundan çox kənara çıxarsa, danış­
dıqları ilə müzakirə olunan məsələ arasında hansı əlaqəni gördü­
yünü soruşmalı;
90

---

• Hər bir söhbət iştirakçısından rəy soruşmaq;
• Əvvəlcədən (yaxud fasilədən sonra) ayn-ayn çıxışların və bü­
tün söhbətin müddətini məhdudlaşdırmaq, reqlament müəyyən etmək.
5. Q orxacaq Bu həmsöhbət tipi kütləvi çıxışlarda özünə 
kifayət qədər inamlı olmaması ilə xarakterizə olunur. O, başqala­
rına axmaq, yaxud gülünc görünə biləcək bir fikir söyləməkdənsə, 
susmağa üstünlük verir.
Belə həmsöhbətlə xüsusilə diqqətli olmaq lazımdır:
Ona aydın, konkret suallar vermək lazımdır;
Öz fikirlərini inkişaf etdirməsi üçün ona xeyirxahlıq, maraqlı- 
lıq nümayiş etdirmək;
Əgər o, hər halda danışmaq qərarına gəlibsə, qeyri-refleksiv 
dinləmə tətbiq etmək və söhbətin digər iştirakçılarını da buna 
təşviq etmək;
Aydınlaşdırma üsulundan istifadə edərək, ona öz fikirlərini 
formalaşdırmaqda yardım etmək;
Onun ünvanına istənilən lağetmələr və sarkazmlann qarşısını 
qəti surətdə almaq;
• «Hamı üçün fikrinizi öyrənmək maraqlı olardı» kimi ruhlan­
dırıcı ifadələrdən istifadə etmək;
• Onun fikirlərinin bütün pozitiv cəhətlərini qeyd etmək, lakin 
bunu təkəbbürlə etməmək.