Dərslik Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin 16 mart 2007-ci IL tarixli məktubu ilə müsbət rəy verilmiş tədris proqramı əsasında yazılmışdır. «TƏBİB»

II. Radiasiyaya qarşı daldanacaqlar (RQD) qarşısında qoyulan tələblər, onların konstruksiyaları, avadanlığı, təyinatı və istifadə edilməsi

Wk) RQD (radiasiyaya qarşı daldanacıqlar) üçün tələb­lər:

• 
  2 gün müddətində adamları e’tibarlı olaraq qamma şüalarından qorumalı;
  
• 
  zərbə dalğasının təzyiqinə (0,2 kq/sm²-dan az olmayan, bəzən 0,1 kq/sm²) davam gətirməli;
  
• 
  insanların ən çox cəmləndikləri yerdə tikilməlidir;
  
• 
  su basan, yanğın və partlayış təhlükəsi olan yerlərdə ti­kilməməlidir;
  
• 
  elə otaqda yerləşdirilməlidir ki, oranın döşəməsi ən yu­xarı olan yeraltı sulardan 2 m hündürlükdə olsun. Bu­rada həmçinin sıxılmış qaz qurğuları, qaz və buxar, isti su borulan olmamalıdır;
  
• 
  onların sülh və müharibə şəraitində istifadə olunması mümkün olmalıdır.
  
• 
  daxili həcm və sahə qənaətlə istifadə olunmalıdır;
  
• 
  x/t qayğılarını ödəmək üçün lazımi şəraitə malik olma­lıdır;
  
• 
  gizlədilənlər üçün lazımi şəraitə malik olmalıdır;
  
• 
  uzunmüddətli (2 gün) qalmaq üçün şərait yaradılmalı­dır;
  

- daxili mühəndis-texniki avadanlığın səmərəli yerləşdi­rilməsi. ?

RQD layihələndiriləndə əsas və köməkçi otaqlardan maksimum istifadə olunması nəzərə alınmışdır. RQD-də əsas və köməkçi otaqlar olmalıdır. Əsas otaqlar-sığmacaqlar üçün otaq. Əlavə otaqlar-sanitar qovşağı, ventilyasıya otağı, çirkli paltarlar saxlanan otaq, 20 adam tutan kanalizasiyasız sığı- nacaqda 1 m² sahəli zibil atmaq üçün otaq ola bilər.

Rəhbərlər oturan RQD-da telefon əlaqəsi və şəhər (qə­səbə) radiosuna birləşən səs ucaldan olmalıdır. RQD-də idarəetmə məntəqəsi olmur. Başqa RQD-da təkcə radio- translyasiya səs ucaldanları qoyulur.

Cədvəl 6.

Sığmacaqların sanitar-gigiyenik normaları

Bir nəfər üçün sahə	Sığınacaqlar
	əhali üçün	xəstələr üçün
sahə m^2	0,4 - 0,5	0,75 m^2 otaq vəziyyətdə 1,9 m^2 xərəkdə olanlar üçün
sahənin həcmi m^3	1,5
süzgəcli vetilyasiya recimdə hava verilmə­si m^3 /saat	2-10	10
sığınacağın tempera­turu °C	30	23
içmək üçün su ehtiyatı litr/sutka	3	1 xəstəyə 20 1/sutka 1 nəfər xidmət heyəti 3 1/sutka

C Fərdi mühafizə vasitələri

Əhalinin kütləvi qırğın silahlarından mühafizə olun­masında sığmacaqlarda yerləşdirmə, seyrəldilmə və şəhər­kənarı əraziyə təxliyyəsi ilə yanaşı fərdi mühafizə vasitələ-

-88-

rindən də düzgün və vaxtında istifadə olunmanın müstəsna əhəmiyyəti vardır.

Fərdi mühafizə vasitələri funksiyalarına görə 3 qrupa bölünür:

1. 
   tənəffüs üzvlərinin mühafizəsi vasitələri
   
2. 
   dərinin mühafizə vasitələri
   
3. 
   fərdi tibbi mühafizə vasitələri 7>