Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
Yüklə 2,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Konkret əmək
- Mücərrəd, abstrakt əmək dedikdə
|
Sadə əmək,
xüsusi hazırlıq və ixtisas tələb etməyən, lakin cəmiyyət üçün müəyyən, əhəmiyyəti olan bir işdir. Yükdaşıyanın, süpürgəçinin, xadimənin, qəzet köşkündə işləyənin fəaliyyəti sadə əməyə nümunə ola bilər. Mürək- kəb əməyə, mühəndisin, proqramlaşdırıcının, təyyarə sü- rücüsünün, həkimin, alimin, bəstəkarın işini aid etmək olar. Konkret əmək - müəyyən faydalı formada sərf olu- nan və nəticədə istehlak dəyəri yaradan əməkdir. Əmtəə- lərin istehlak dəyərlərindəki fərqlər, onların müxtəlif konkret əmək növlərinin məhsulları (çörək, sement, ayaq- qabı, kompüter, çil-çıraq, dəftər) olması ilə bağlıdır. Mə- lumdur ki, neftçi yanacaq hasil edir, şaxtaçı daş kömür çıxarır, mühəndis bina tikir. Deməli, hər bir əmtəə istehsalçının konkret əməyi, öz iş şəraiti və peşəkarlıq xüsusiyyətləri ilə bir-birindən fərqlənirlər. Aydındır ki, hər hansı bir konkret işin görül- məsi üçün, buna uyğun əmək cisimləri (predmetləri), ava- 130 danlıq, alətlər, peşə vərdişləri, ixtisas və ustalıq lazımdır. Xalq arasında əbəs yerə demirlər ki, «çörəyi çörəkçiyə yapdır, hər işi öz ustasına gördür». Nəzərə almaq lazımdır ki, konkret əmək istehsal olunmuş, hazırlanmış müxtəlif təyinatlı əmtəələrin isteh- lak dəyərinin yeganə mənbəyi deyildir. İnsan öz gündəlik istehsal və xidmət fəaliyyətində təbiətin ona verdiyi nemətləri (maddələri) məqsədyönlü, şüurlu surətdə öz tələbatlarına uyğun formalara salır. Eyni zamanda o öz biliyi və zəkası ilə təbiətdə mövcud olmayan birləşmələr, yeni keyfiyyətlərə malik maddələr yaradaraq, bunlardan öz konkret məqsədləri üçün bacarıqla faydalanır. Ayrı-ayrı istehlak dəyərləri, təbiət cisimləri və insan əməyinin bir- ləşməsinin şüurlu konkret nəticəsidir. Mücərrəd, abstrakt əmək dedikdə - hər hansı bir əmtəənin (dəzgahın, tikinti materiallarının, ərzağın), yəni müxtəlif təyinatlı konkret əmək məhsulunun, ümumiyyətlə insan əməyinin, onun enerjisinin, ağlının, zəhmətinin məh- sulu kimi başa düşürük. Sözün geniş mənasında, hər əmtəə dar bir peşə sahibinin konkret əməyinin nəticəsi olmaqla yanaşı, eyni zamanda ümumi, bəşəri ictimai əməyin kiçik hissəsi, sanki vahid materiyanın saysız-hesabsız atom- larından biridir. Müxtəlif istehsalçıların konkret əməkləri belə bir ümumi iqtisadi cəhəti ifadə edir ki, konkret forma- sından asılı olmayaraq, onların əməyi ümumiyyətlə icti- mai əmək, yaxud abstrakt və mücərrəd əməkdir. Yüklə 2,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|