Təlimin tərbiyələndirməsi.
Bu prinsip pedaqoji qanunauyğunluqlardan biridir. Beləki öyrənənlər təlim prosesində biliklərə
yiyələnməklə yanaşı həm də tərbiyə olunurlar. Təlim materiallarının məzmunu elə qurulur, tərtib edilir ki,
o, həm də mövcud əxlaq normaları baxımından tərbiyə edir. Təlim öz məzmunu ilə yanaşı təşkili formaları,
səmərəli üsul və vasitələri ilə öyrənənlərin əxlaqına, dünyagörüşünə, onlarda psixi proseslərin inkişafına
təsir göstərir. Yəni təlim prosesi tərbiyələndirmə vasitəsinə çevrilir.
Demokratik təlim sistemində təlim ilk növbədə öz məzmunu ilə tərbiyələndirir. Beləki dəqiq elmlərə
aid fənlərin tədrisi zamanı təbiət hadisələri obyektiv qanunlar əsasında aparılır. Təbii hadisələr arasındakı
əlaqələr obyektiv inkişaf qanunauyğunluqlar əsasında izah edilir. Dərk olunmuş obyektiv
qanunauyğunluqlar isə materialist dünyagörüşün əsasını qoyur, hər kəsə təbiət və cəmiyyət hadisələrinə
obyektiv və şüurlu yanaşma imkanı verir.
Humanitar fənlərin tədrisi vasitəsilə isə böyüyən nəsldə müxtəlif əxlaqi keyfiyyətlər formalaşdırılır.
Məsələn tarix dərslərində uşaq, yeniyetmə və gənclər tarixi keçmişi ilə tanış olur, yadellilərə və ölkənin
müstəqilliyi uğrunda vuruşaraq canından keçən qəhramanlarla, şəhidlərlə və onların döyüş yolu ilə tanış
olur. Bu isə tərbiyə olunanlarda milli vətənpərvərlik tərbiyə edir.
Coğrafiya dərslərində ölkənin təbii coğrafi şəraiti, iqlimi, təbii gözəllikləri, sərvətləri ilə tanışlıq
onlarda milli qürur və iftixar hissi tərbiyə edir.
Mədəniyyət müəssisələrində aparılan təlim işlərinin məzmunu da insanlarda zəruri əxlaqi
keyfiyyətlərin formalaşdırılmasına imkan verməlidir. Hər bir mədəniyyət və incəsənət işçisi öz işinin
məzmunu ilə tərbiyə etməlidir. Daha doğrusu hər bir yaradıcı əsər öz məzmunu ilə insanlarda cəmiyyətin
vacib saydığı əxlaqi keyfiyyətləri aşılamalıdır. Məsələn, rəssamın rəsm əsərləri insanlarda gözəllik
duyğuları yaratmalı, gözəlliyi sevdirməli, onlarda gözəlliyi qorumaq, qayğısına qalmaq hissləri, ətraf
mühiti daha da gözəlləşdirmə meyl və təşəbbüsləri yaratmalıdır.
Dostları ilə paylaş: |