Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmişdir

İmza:
 
 
 
Nadir Qasımov

---

 
30 iyun 2006-cı il 
(12, 9-10).
 
Verilmiş nümunələrdə sənəd tərtibinin bir sıra prinsipləri və mətnin Azərbaycan dilində 
verilməsi normaları pozulmuşdur. 
Sənədlə bağlı normanın pozulması müəssisə rəhbərinin adının ortada inisiallarla baş 
hərflərlə yazılması düzgün deyildir. Ərizədə rəhbərin adı və soyadının baş hərflərlə verilməsinə 
ehtiyac yoxdur. 
Sənədin adının hər hansı bir şəkilçi qəbul etməsi özünü doğrultmur və sənədlə bağlı 
normanın pozulmasıdır. Nümunənin götürüldüyü kitabda sənədlər rus dilindən tərcümə yolu 
ilə tərtib olunmuşdur. Rus dilində müvafiq quruluşda sənədin adı şəkilçi qəbul etmir. Lakin 
mətnin tərcüməsi zamanı hərfi tərcüməyə üstünlük verildiyindən Azərbaycan dilində 
«ƏRİZƏSİ» sözünün işlədilməsinə imkan yaradılmışdır. Rus dilində mətn «Proşu» sözü ilə 
başlandığından tərcümə zamanı sözlərin eyni ardıcıllığı saxlanmışdır. Bu, Azərbaycan dilinin 
normalarının pozulmasına səbəb olmuşdur. Ərizədə adresatın (ərizənin ünvanlandığı şəxsin) 
və adresantın (ərizəçinin) adının açıq şəkildə verilməsi düzgündür. Bundan başqa tarixin 
göstərilmə forması Azərbaycan dili üçün məqbul variant deyildir. Qeyd olunan qüsurların ərizə 
formasında yer almaması üçün bəzi qaydaların qəbul edilməsi vacibdir. 
İkinci nümunədə verilmiş məlumatlar izafidir. Müəssisə daxilində müəyyən bir növbəyə 
durmağın şərtləri müəyyən bir sənədlə təyin olunur. Ərizəçi onun bu vəziyyətinin qoyulmuş 
tələblərə cavab verməsini sənədlərlə təsdiq etməlidir. Bu halda tərtib olunan sənədə əlavələrin 
olması qeyd edilməlidir.
Ş.Balakişiyev və İ.Namazovun «Əməli yazı nümunələri» (bundan sonra ƏYN –M.İ.) 
kitabında ərizənin tərtib prinsipləri haqqında yazılmışdır: «Təcrübə göstərir ki, şagirdlər ərizəni 
müxtəlif formalarda yazırlar. Əslində isə ərizə müxtəlif məzmuna malik olsa da, formaca eyni 
cürdür. Bunu nəzərə alaraq, müəllim şagirdlərə ərizənin ilk növbədə formasını öyrətməlidir. 
Ərizənin yazılış forması belədir: 1. Vərəqin əvvəlində abzasdan böyük hərflə təşkilatın 
və müraciət edilən şəxsin adı və soyadı qeyd olunur. 2. Sətrin ½ hissəsi həcmində sağ tərəfdə 
kimdən sualını verməklə ərizəçinin adı, soyadı göstərilir. 3. Vərəqin ortasında ərizə sözü 
yazılır. 4. Təzə sətirdən qısa, aydın və məzmunlu şəkildə ərizəçinin fikri şərh olunur. 5. 
Ərizənin sonunda imza qoyulur və onun yazılma tarixi göstərilir. Şagirdlər bilməlidirlər ki, 
sadə ərizədə fikir bir neçə cümlə ilə ifadə edilir. Ərizənin mürəkkəb formasında isə rəsmi 
sənədlərin adı çəkilir, onlara münasibət göstərilir və münasibətin icrası üçün rəhbərlikdən bu 
barədə sərəncam verilməsi xahiş olunur». 
Müəlliflərin ərizə üçün təklif etdikləri tərtib prinsipləri, əsasən, doğrudur. Lakin burada 
sətrin yarısından başlamaq haqqında göstərişə ehtiyac yoxdur. Təklif olunan qayda sənəd 
rekvizitlərinin soldan yerləşdirmə variantına uyğundur. Ona görə də yazı soldan, yəni vərəqin 
sol tərəfindən başlanır. Bu isə tən orta ilə müqayisədə sola olmanı tələb edir. Burada hansısa 
dəqiq bir yerdən başlamaqla bağlı heç bir qadağan qoyulmur. Ərizənin ünvanlandığı şəxsin, 
onun müəllifinin rekvizitlərinin abzasdan başlanmasına da ehtiyac yoxdur. «Əməli yazı 
nümunələri» kitabının müəlliflərinin tarix qeyd etmək üçün seçdikləri forma Azərbaycan 
dilinin normalarına uyğundur. Ərizələrdə bu formadan istifadə özünü doğruldur. Qeyd 
etməliyik ki, bu halda ərizə ayın birinci ongünlüyündə tərtib olunarsa tarixi göstərən birinci 
rəqəmdən əvvəl 0 “sıfır” yazmaq vacibdir. Məsələn,