Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

Azərbaycan 
türklərinə düşmənçilik münasibətini anlamış və bunu xalqa izah 
etməyə çalışmışdır
. Azərbaycanda milli hərəkatla daha dərindən tanış ol-
duqdan sonra o, bu hərəkatın tarixi əsaslarını, hərəkətverici qüvvələrinni və 
istiqamətlərini təhlil etdi. Onun fəaliyyəti sayəsində Azərbaycanda milli- 
azadlıq hərəkatı real və sistemli şəkil aldı. Öz proqramına malik olan milli 
ictimai ideologiya səviyyəsinə yüksəldi. Rəsulzadənin 1918- ci ildə 
yaratdığı Azərbaycan Demokratik Respublikası bu ideyaların real 
təcəssümü oldu. 
Ümumiyyətlə maarifçilik fəlsəfəsi Azərbaycan xalqının çoxəsrlik ic-
timai- siyasi və mədəni tarixində öz zənginliyi ilə seçilən xüsusi mərhələni 
təşkil edir. 

---

117 
X FƏSIL 
XX ƏSR FƏLSƏFƏSI 
 
1. Pozitivizm və strukturalizm 
XX əsrdə elmi idrakda baş verən əsaslı yeniliklər, texniki tərəqqi və 
sosiomədəni həyatdakı dəyişikliklərlə birgə çıxış edərək fəlsəfədə də 
özünün müvafiq ifadəsini tapdı. 
Hər şeydən əvvəl, fəlsəfənin keçmiş 
dövrlər üçün səciyyəvi olan materializmə və idealizmə bölünməsi bu 
dövrdə elə bir ciddi əhəmiyyət kəsb etmir
. XX əsr fəlsəfəsində müxtəlif 
istiqamətlərin və məktəblərin dialoqu meyli özünü göstərməkdədir. Başqa 
sözlə deyilsə, müasir dövrdə ayrı- ayrı məktəblərin açıq xarakteri, onların 
qarşılıqlı surətdə bir- birini zənginləşdirməsi getdikcə daha aydın şəkildə 
üzə çıxır. Qeyd edilməlidir ki, bu dövrdə son dərəcə rəngarəng və çoxlu 
istiqamətlər və məktəblər fəaliyyət göstərir. Onları nisbi olaraq 
aşağıdakı 
kimi üç cür qruplaşdırmaq olar
: Birinci qrupa ssiyentizm (elm 
deməkdir) tipli tə‟limlər daxildir. Bunlar əsas etibarilə fəlsəfəni xüsusi 
elmə çevirməyə və onu dünyagörüşü məsələlərindən azad etməyə cəhd 
göstərirlər. Həmin qrup pozitivizmin müxtəlif formalarını əhatə edir. 
Hümanitar biliklər üçün vahid etalon yaratmağa cəhd edən