Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Sosial idrakın qnoseoloji tərəfi
bunu ifadə edir ki, o həqiqi elmi bilik verə bilərmi? Başqa sözlə bu tərəf aşağıdakıları əhatə edir: ictimai hadisələrin dərk olunması formaları və mexanizmi, onun imkanları və hüdudları, sosial idrakda ictimai praktikanın rolu və bu praktikada dərk edən subyektin şəxsi təcrübəsinin əhəmiyyəti, konkret sosioloji tədqiqatların və eksperimentlərin sosial bilik əldə edilməsində rolu. Nəhayət sosial idrakın aksioloji (dəyərlər vasitəsilə qiymətləndirmə) tərəfi də mühümdür. Bu tərəf sosial idrakın spesifikliyi ilə sıx bağlıdır. Belə ki, dəyərlər mövqeyindən yanaşma bir çox cəhətdən müxtəlif subyektlərin (fərdlərin və sosial birliklərin) malik olduğu dəyərlərdən, ehtiras və mənafelərindən asılıdır. Buna görə də sosial idrakın dəyərlərlə münasibəti birmə ' nalı izah olunmur. Bə ' ziləri belə hesab edir ki, sosial idrakda dəyərlər momentinin iştirakı onun elmiliyini heçə endirir. Digər bir mövqe isə göstərir ki, idraki tərəf ilə dəyər tərəfi bir- birinə qarşı durmur. Onlardan biri digərini tamamlayır və beləliklə də so- sial həyatı daha dərindən öyrənməyə imkan verir. Nəhayət sosial idrakın spesifikliyi təhlil olunarkən onun sosial- ta- rixi şərtlənməsi (cəmiyyətin mövcud maddi və mə ' nəvi həyat səviyyəsi, onun sosial strukturu və sair) nəzərə alınmalıdır. Yuxarıda deyildiyi kimi sosial idrakın mühüm bir xüsusiyyəti bu- dur ki, o insanların fəaliyyətinin təhlilinə yönəlir . Bəs fəaliyyət nədir? Fəaliyyət dedikdə insanların məqsədyönlü, dəyişdirici tə ' siri prosesi başa düşülür. Bu prosesdə həm tə ' sirin yönəldiyi obyekt, həm də onun subyekti, yə ' ni insanın özü dəyişilir. Göründüyü kimi fəaliyyət bir tərəfdən ətraf mühitin dəyişdirilməsi, digər tərəfdən isə insanların özünün yeniləşməsi deməkdir. Qeyd olunmalıdır ki, subyekt ilə obyektin qarşılıqlı tə ' sirini ifadə etdiyi üçün fəaliyyət obyektiv məzmuna malikdir. Buradan 343 aydındır ki, fəaliyyəti əks etdirən sosial bilik də obyektiv xarakter daşıya bilir. Insanların fəaliyyəti ətraf mühiti yeniləşdirməklə bitmir. Bu prosesdə həm də spesifik sosial mühit formalaşır. Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|