Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
azadlıq insan tərəfindən
zərurətin dərk olunması və öz fəaliyyətində bundan istifadə etməsidir . Şəxsiyyətin cəmiyyətdən mütləq surətdə asılı olmaması fikrini təbliğ edənlər belə hesab edirlər ki, şəxsiyyətin cəmiyyətdən asılılığının qəbul edilməsi guya onun məsuliyyətini aradan qaldırır. Onların fikrincə əgər insanın fəaliyyəti xarici mühit ilə şərtlənirsə, onda heç bir şəxsiyyət öz 555 hərəkət və davranışı üçün məsuliyyət daşımamalıdır. Əslində isə şəxsiyyətin azadlığı onun məsuliyyət dərəcəsi ilə üzvi vəhdətdədir. Şəxsiyyətin azadlıq dərəcəsi artdıqca onun öz fəaliyyəti üçün məsuliyyəti də yüksəlir. Doğrudur, insanın fəaliyyəti bütövlükdə obyektiv şəraitdən asılıdır, lakin insan öz iradəsinə uyğun olaraq hərəkət edir. Məhz bunun nəticəsidir ki, eyni bir şəraitdə müxtəlif insanların fəaliyyəti bir- birindən fərqli ola bilir. Insan obyektiv şəraiti nəzərə almaqla mümkün olan müxtəlif variantlardan birini azad surətdə seçərək, fəaliyyət göstərir. Bu zaman o, öz iradəsinə, dünyagörüşü və mə„nəviyyatına uyğun surətdə hərəkət edir. Deməli, əgər şəxsiyyətin azadlığı onun mümkün olan fəaliyyət növlərindən birini seçməsində təzahür edirsə, onun məsuliyyəti həmin seçilmiş yolun qiymətləndirilməsində, onun cəmiyyət üçün xeyirli və ya zərərli olduğunun müəyyənləşdirilməsində ifadə olunur. Məsuliyyətli olmaq öz hərəkətinin nəticələrini irəlicədən görmək, fəaliyyət göstərərkən cəmiyyət qarşısında cavab verə biləcək motivlərdən çıxış etmək deməkdir. Məsuliyyətlilik həm də şəxsiyyətin əldən verdiyi imkanlar üçün cavabdehliyini nəzərdə tutur. Beləliklə şəxsiyyətin azadlığı onun məsuliyyətindən ayrılmazdır . Məsuliyyətsiz azadlıq özbaşınalığa gətirib çıxarır. Bu müddəa yaşadığımız müstəqillik şəraitində xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, bəzən azadlığı mütləq mənada başa düşərək, onu məsuliyyətdən ayırmaq cəhdləri özünü göstərir. Əslində demokratiya bu iki anlayışın vəhdətindən kənarda qeyri- mümkündür. Inkişaf prosesində şəxsiyyət xarici şərait ilə münasibətlərində öz yerini düzgün müəyyənləşdirməyi bacarır. Bu halda şəxsiyyətin yüksək şüurluluğu, onun həyat yolunun təşkili, tənzimetmə, bütövlüyünü təmin etmə funksiyaları yerinə yetirir. Şəxsiyyət öz həyatının subyektidir, yə„ni həyat dinamikasının mənbəyi və hərəkətverici qüvvəsidir. Inkişaf etmiş şəxsiyyətin mühüm bir xüsusiyyəti odur ki, o həyatda qarşıya çıxan problemləri həll etməyi bacarır. Bu isə çox mühümdür. Çünki insan həyatı daim müəyyən problemlərlə müşayiət olunur. Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|