V FƏSIL CƏMIYYƏTIN MƏ ' NƏVI HƏYATI 1. Mə ' nəvi həyat və onun ünsürləri Cəmiyyətin mə
'
nəvi sferası bütöv bir tam kimi götürülən ictimai
həyatın ayrılmaz tərəfidir. Onun əsasını mə
'
nəvi fəaliyyət təşkil edir.
Mə
'
nəvi fəaliyyət mə
'
nəvi tələbatları (elmə, emosional hisslərə və
yaradıcılığa) ödəmək məqsədi güdür. O insanın və cəmiyyətin əsl
mahiyyətini ifadə edir.
Mə
'
nəvi
həyat mə ' nəvi fəaliyyət və bu fəaliyyət gedişində insan- lar arasında yaranan əlaqə və münasibətlər əsasında formalaşır. Onun
qərarlaşması obyektiv və subyektiv amillərin birgə təsirinin məhsuludur.
Bu prosesə həm də tarixi və təbii mühit güclü tə
'
sir göstərir.
Cəmiyyətin mövcudluğunun ilk dövrlərində mə
'
nəvi həyat maddi
həyatdan tam ayrılmamışdı. Onunla bir növ qovuşuq şəkildə çıxış edirdi.
Sonralar mə
'
nəvi həyat xüsusi fəaliyyət sahəsi kimi seçilib ayrıldı və
müstəqil inkişaf etməyə başladı. Cəmiyyət tərəqqi etdikcə mə
'
nəvi
fəaliyyətin yeni- yeni formaları yaranır və o, çoxşaxəli bütöv bir sistemə
çevrilir.
Cəmiyyətin mə
'
nəvi həyatını xüsusi sahə kimi götürüb öyrənmək
aşağıdakı iki səbəbdən zəruridir.
Əvvəla, yalnız bu yol ilə insanların sosial
fəaliyyətini və münasibətlərini dolğun və hərtərəfli təhlil etmək, onun
haqqında bütöv təsəvvürə malik olmaq mümkündür.
Digər tərəfdən, bu,
insanların həyat fəaliyyətinin maddi və mə
'
nəvi formalarını vəhdətdə
götürmək üçün vacibdir.
Cəmiyyətin maddi və mə
'
nəvi həyat sahələrini ayrı- ayrılıqda
nəzərdən
keçirmək
həm
onların
fərqlərini
və
spesifikliyini
müəyyənləşdirməyə, həm də onların bir- birinə necə nüfuz etdiyini
göstərməyə imkan verir.
Cəmiyyətin mə
'
nəvi həyatı hər şeydən əvvəl insanların real həyat
fəaliyyəti prosesidir. Insanlar şüurlu varlıq kimi mütləq öz mə
'
nəvi
tələbatlarını ödəməyə zərurət hiss edirlər. Bu zərurətin həyata keçməsi
prosesində mə
'
nəvi istehsal baş verir. Insanlar bir- birilə çoxtərəfli mə
'
nəvi
ünsiyyətə daxil olurlar.
Qeyd edilməlidir ki, insanların
