Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

Ikinci prinsip
qanunun aliliyi, yəni cəmiyyətin hər bir üzvünün, sosial birliyin, təşkilatın 
öz fəaliyyətində yalnız qanuna tabe olması deməkdir. Nəhayət üçüncü 
prinsip şəxsiyyət azadlığının, onun hüquq və ləyaqətinin qorunmasıdır. 
5. Siyasi aksiologiya
Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, insanlar, onların ətrafında baş verən 
hadisə və prosesləri sadəcə seyr etmirlər. Onlara həm də fəal qiymətverici 
münasibət bəsləyirlər. Belə dəyərləndirmə (
aksiologiya
- dəyər haqqında 
tə„lim deməkdir) insanların fəaliyyətinin bütün sahələrinə aiddir. Siyasi 
sferada isə o daha güclü rol oynayır. Bu onunla izah edilir ki, 
siyasi 
fəaliyyət ən çox məsuliyyət tələb edən sahədir
. Çünki, o insanları, böyük 
sosial qrupları və cəmiyyəti idarəetmə məharətidir. Buna görə də həmin 
fəaliyyət sahəsində çalışanların yüksək mənəvi- əxlaqi keyfiyyətlərə 
malik olması tələb olunur
. Dövlətin uğurlu fəaliyyəti onun xalq ilə 
əlaqəsindən asılıdır. Hər bir dövlət xalqın inamını qazanmalı və onda qa-
nuna riyaət etmək hissi tərbiyə etməlidir. Hakimiyyət siyasi və sosial- iqti-
sadi vəzifələri həyata keçirərkən xalqın yüksək şüurluluğuna və mənəvi 
keyfiyyətlərinə arxalanmalıdır. Müxtəlif şəraitlərdə hakimiyyəti tətbiq 
etməyin hüdudlarını gözləmək də çox vacibdir. Bu prinsiplərin yerinə 
yetirilməsi dövlətin təkcə sözdə deyil, işdə xalq tərəfindən tanınmasına 
əlverişli şərait yaradır. 
Dövlət rəhbərlərinin, siyasi liderlərin fəaliyyəti daha çox siyasi 
qiymətləndirməyə məruz qalır
. Bu təsadüfi deyildir. Xalq onlara daha 
çox səlahiyyət və mandat verir, həm də böyük ümid bəsləyir. Buna görə 
də siyasi xadimlərə yüksək tələbkarlıqla yanaşırlar. Həqiqi siyasətçi o 
adamdır ki, müdrik təfəkkürə, geniş əhatə dairəsinə, yüksək mədəniyyətə 

---

427 
malikdir. Şəxsi təcrübə və bilikləri artırmaq yolu ilə bu keyfiyyətləri əldə 
edən şəxs, kütlənin diqqətini cəlb edir və onun hörmətini qazanır. 
Siyasətçi konkret şəraiti düzgün qiymətləndirməyi bacarmalı, hadisələrin 
gedişini və gələcək nəticələrini irəlicədən görə bilməlidir. O səmimi 
olmalı, xalqın mənafeyinə xidmət edən, dəqiq fəaliyyət proqramını işləyib 
hazırlamalı və həyata keçirməlidir. Siyasi lider üçün tələb olunan başqa bir 
keyfiyyət konkret şəraiti, sosial qüvvələr nisbətini və hətta mümkün qədər 
ayrı- ayrı şəxslərin fərdi cəhətlərini nəzərə almaqdır. Vaxtilə O.Mirabo 
göstərirdi ki, insanlara xoş sözlə müraciət etmək, onları əsl tabe etmək 
məharətidir. 
Bə„zən elə olur ki, idarəçilik üçün zəruri keyfiyyətləri olmayan 
şəxslər idarə orqanlarına yol aça bilirlər. Belə hallar vaxtında aradan 
qaldırılmadıqda, mənfi nəticələr törədir. Ayrı- ayrı ölkələrin və xalqların 
tarixi sübut edir ki, siyasi hakimiyyətdə olan adamlar intriqa, gizli 
sövdələşmə, satqınlıq, siyasi qətl, açıq qəsdlər, xəyanət, siyasi partiyaların 
və qrupların mübarizəsi və sair işlərdə bu və ya digər dərəcədə iştirak 
etmişlər. Əsl siyasi rəhbər bunlardan uzaq olmalıdır. Siyasi müdrikliyin 
digər mühüm bir keyfiyyəti mümkün olan ilə qeyri- mümkün olanı dəqiq 
fərqləndirmək məharətidir, Çünki siyasətdə niyyət əsas deyil, bu niyyətin 
nə dərəcədə real olması əsasdır. 
Bu ümumi meyarlardan çıxış edərək hazırda müstəqil Azərbaycan 
dövləti və onun hakimiyyət strukturları qarşısında duran vəzifələri 
aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: milli dövlət quruculuğunu qətiyyətlə 
davam etdirmək, ictimai həyatın bütün sferalarında demokratikləşdirməni 
genişləndirmək yolu ilə hüquqi dövlətə doğru irəliləmək, formalaşmaqda 
olan bazar münasibətlərinə lazımi dərəcədə siyasi təminat yaratmaq, eyni 
zamanda ona tənzimedici təsir göstərmək, əhalinin həmrəyliyini və bir-
liyini möhkəmləndirmək, düzgün, elmi əsaslandırılmış milli siyasət 
yeritmək, xalqın rifah halını yaxşılaşdırmaq, mədəniyyətini yüksəltmək. 
Xarici siyasət sahəsində dövlətimizin başlıca vəzifələrini ölkəmizin ərazi 
bütövlüyünü və toxunulmazlığını tə„min etmək, ölkənin müdafiə 
qabiliyyətini möhkəmləndirmək, dünya ölkələri ilə əlverişli iqtisadi 
əməkdaşlıq həyata keçirmək, ölkəmizin dünya birliyinə iqtisadi, siyasi, 
mədəni və ekoloji baxımdan qovuşmasına fəal kömək etmək.