Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001


fəaliyyəti  dialektika (söhbət etmək, mühakimə yürütmək) adını almışdır



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə55/635
tarix13.12.2023
ölçüsü3,75 Mb.
#175262
növüDərs
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   635
Zeynaddin Haciyev-Fəlsəfə

fəaliyyəti 
dialektika (söhbət etmək, mühakimə yürütmək) adını almışdır. 
Plato-
nun fikrincə etika xeyirxah və deməli xoşbəxt insanların yaşadığı ədalətli 
cəmiyyət yaratmağın zəruri şərtidir. 
Platonun etik tə‟limində insanın mahiyyətinin izahına geniş yer ve-
rilir. O bütün mövcudluqlarda olduğu kimi insanda da iki tərəfi- 
ölməz 
ruhu və müvəqqəti, ölümə mə‟ruz qalan bədəni bir- birindən ayırır

Platona görə ruh da ideya kimi vahid və bölünməzdir, bədən isə onun 
tərkibinə materiya daxil olduğu üçün bölünəndir və ayrı- ayrı hissələrdən 
təşkil olunur. Ruhun mahiyyəti, təkcə onun vəhdəti və bölünməzliyində 
deyil, həm də öz- özünə hərəkət etməsindədir. Platona görə öz- özünə 
hərəkət edən hər şey ölməz xarakter daşıyır. Kənardan qüvvə vasitəsilə 
hərəkətə gətirilən bütün obyektlər isə sonludur və ölümə məhkumdur. 


50 
Ruhun bədən üçün rolunu izah edərkən Platon onu iki hissəyə 
ayırırdı: 
birincisi, yüksək zəkalı hissədir ki, 
bunun vasitəsilə insan əbədi 
xarakterli ideyalar aləmini seyr edir. Bu tərəf xeyirxahlığa sə‟y göstərir. 
Ikinci tərəf isə aşağı, hissi tərəfdir
. Platon zəkalı ruhu arabaçıya, hissi 
ruhu isə biri xeyirxah, digəri isə alçaq, kobud və küt olan iki ata bənzədir. 
Beləliklə də, o bədəni mə‟nəvi ilə müqayisədə aşağı hesab edir, onun 
bədxah və mənfi olduğunu göstərirdi. 
Platonun fikrincə 
bədən öləndən sonra ruh ondan ayrılır və bir 
müddət keçdikdən sonra 
(bu müddət ruhun keçirdiyi həyatın xeyirxahlıq 
dərəcəsi ilə müəyyən edilir) 
başqa bir insanın və ya heyvanın bədəninə 
daxil olur
. Yalnız ən yüksək dərəcədə mükəmməl ruhlar yer üzərindəki 
həyatı, qeyri- mükəmməl olan bu dünyanı bir dəfəlik tərk edir və ideyalar 
səltənətində qalır. Beləliklə Platon bədənə ruhun məhbəsi kimi yanaşır və 
göstərirdi ki, ruh o məhbəsdən azad olmalıdır. Bunun üçün isə o öz hissi 
ehtiras və istəklərini yüksək xeyirxahlığa yönələn fəaliyyətinə tabe edərək, 
öz- özünü təmizləməlidir. Bu təmizləmə zəkalı ruh tərəfindən seyr edilən 

Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   635




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin