513
Beləliklə, nəsillər bir- birini əvəz etdikcə istehsal təcrübəsi dəyişir və
təkmilləşir. Tarix boyu insanların fəaliyyət növləri genişlənir və daha
mürəkkəb formalar alır, maddi və mə'nəvi tərəqqi, texniki və sosial
çevrilişlər baş verir. Bütün bunlar onu göstərir ki, cəmiyyətin tarixi
insanların tələbatlarının inkişafı, bu tələbatların strukturunun dəyişməsi
ilə bağlıdır. Tarixdə tələbatların artması qanunu fəaliyyət göstərir.
Bu ümumsosioloji qanun bir tərəfdən maddi istehsal ilə maddi
tələbatlar arasında, digər tərəfdən isə mə'nəvi istehsal ilə mə'nəvi tələbatlar
arasında dialektik ziddiyyəti ifadə edir.
Istehlak, tələbatın ödənilməsi prosesini qismən tamamlayır, yeni
tələbatlar yaradır. O həm də istehsal subyektinin qabiliyyətini inkişaf etdi-
rir, tələbatların artmasını stimullaşdırır. Istehlak yeni tələbat doğurur. Bu
isə öz növbəsində istehsalın inkişafına yeni təkan verir. Sanki «yeni
sifariş» əldə edən istehsal yeni tələbat yaradır. Bu cür davam edən silsilə
isə ictimai inkişafın bir pillədən digərinə yüksəlməsinin mühüm mənbəyi
və hərəkətverici qüvvəsini təşkil edir.
Tələbatlar mənafelərlə sıx bağlıdır. Mənafe fərdlərin və sosial
qrupların öz tələbatlarını başa düşməsi əsasında formalaşır. Beləliklə də o
obyektiv ilə subyektivin mürəkkəb vəhdətini ifadə edir.
Insanları fəaliyyət göstərməyə sövq edən amillər arasında
Dostları ilə paylaş: 
