Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

mənafelər müəyyənedici yer tutur
. Hər bir cəmiyyətdə müxtəlif 
mənafelər mövcud olur. Bu mə'nada ictimai mənafeləri, sosial birlik 
formalarının mənafelərini və şəxsi mənafeləri ayırmaq olar.
Öz məzmununa və mənbəyinə görə mənafelər obyektivdir. Belə ki, 
o sosial qrupların və siniflərin real vəziyyəti, onların obyektiv tələbatları, 
həyat şəraiti əsasında yaranır. Bununla yanaşı mənafelər həm də subyek-
tivdir. Bu sonuncu cəhət mənafelərin varlıq formasında, mövcudluq üsu-
lunda ifadə olunur. Mənafelər siniflər və sosial qruplar tərəfindən dərk 
olunduqda onların fəaliyyətində mühüm stimul rolunu oynayır.
Lakin mənafelərin dərk olunması asan baş vermir, o mürəkkəb pro-
sesdir. Buna görə də bə'zən bu və ya digər sosial qrup, bütövlükdə xalq 
mənafeləri başa düşməkdə yanlışlığa yol verir. Başqalarının mənafelərini 
səhv olaraq özününkü kimi qəbul edə bilir. Hər iki halda, yə'ni mənafe 
düzgün dərk olunmadıqda və ya yanlış dərk olunduqda, o fəaliyyətin 
sövqedicisi rolunu saxlayır. Lakin belə fəaliyyət səmərəli olmur.
Hər bir cəmiyyətdə mövcud olan müxtəlif birliklərin, sosial 
qrupların mənafeləri dinamikasını diqqətlə nəzərə almaq tələb olunur. Bu 
prinsip müasir cəmiyyətə münasibətdə xüsusilə zəruridir. Sovet rejimi 
dövründə ölkəmizdə sinif və təbəqələrin spesifik müxtəlifliyinə məhəl 
qoyulmurdu. Açıq cəmiyyətə keçid prosesində cəmiyyətdə sinfi peşə, yaş, 

---

514 
milli, ərazi- regional mənafeləri diqqətlə öyrənilir və idarəçilikdə nəzərə 
alınır.
2. Xalq tarixin yaradıcısıdır 
 
Cəmiyyətin fəlsəfi təhlinin mühüm müddəalarından biri tarixdə 
xalq kütlələrinin həlledici rolunu ifadə edir. Bu, ictimai inkişafın 
hərəkətverici qüvvəsini ideal başlanğıcda, mütləq ideyada görən və 
görkəmli şəxsiyyətlərin rolunu şişirdən baxışlara qarşı çevrilmişdir.