Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

BƏDURƏ ƏFQANLI (25.10.1912 - 6.5.2002) 

 

Azərbaycanın ilk teatr rəssamlarından olan Bədurə xanım Məlikağa qızı tərtibat-dekorasiya 

və geyim sənətinin inkişafında, formalaşmasında və milli koloritlə  zənginləşməsində  dəyərli işlər 

görüb. Qızlıq soyadı  Ağamalova olan rəssam 25 oktyabr 1912-ci ildə Bakıda doğulub. Burada 

rəssamlıq məktəbini bitirib (1931). 

Görkəmli aktyor Rza Əfqanlı ilə evləniblər və 1933-cü ildə bir yerdə  Aşqabad Dövlət 

Azərbaycan Teatrında işləməyə gediblər. Burada o, Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Leyli və  Məcnun", 

Zülfüqar bəy Hacıbəyovun "Aşıq Qərib" operalarının, Hüsejm Cavidin "Şeyx Sənan", Cəfər 

Cabbarlının "Sevil" və "1905-ci ildə" dramlarının tamaşalarına bədii tərtibat verib. 

1940-cı ildən 1960-cı ilin əvvəlinə qədər Akademik Milli Dram Teatrında quruluşçu rəssam 

kimi çalışıb. İlk işi 1940-cı ildə rəssam Əsgər Abbasovla "Müsibəti-Fəxrəddin" (Nəcəf bəy Vəzirov) 

tamaşasma verdikləri tərtibat olub. Bundan sonra Süleyman Sani Axundovun "Eşq və intiqam" 

(1943), Vilyam Şekspirin "Otello" (1949 və 1959-cu il quruluşları), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin 

"Dağılan tifaq", "Köhnə dudman", Boris Lavrenyovun "Amerikanın səsi" (1950), Cəfər Cabbarlının 

---

"Od gəlini", Hüseyn Muxtarovun "Ailə namusu" (1951), Karlo Haldoninin "Məzəli hadisə", Vadim 

Sobkonun "ikinci cəbhə arxasında (1952)", Nazim Hikmətin "Türkiyədə" (1953), Maksim Qorkinin 

"Vassa Jeleznova" (1954), Cabbar Məcnunbəyovun "İldırım" (1955), İslam Səfərlinin "Yadigar" 

(1956), Ənvər Məmmədxanlının "Şirvan gözəli" (1957), Səməd Vurğunun "Fərhad və Şirin", Yuri 

Osnos və Viktor Vinnikovun "Hind gözəli" (1959) əsərlərinin tamaşaya hazırlanmasında tərtibatçı 

rəssam kimi çalışıb. 

Bədurə xanım MDT-də oynanan Cəfər Cabbarlının "Aydın", Məmmədhüseyn Təhmasibin 

"Bahar" (1940), "Aslan yatağı", Mirzə  İbrahimovun "Məhəbbət" (1942), Zeynal Xəlilin "Qatır 

Məmməd", Səməd Vurğunun "İnsan" (1945), Leonid Malyuginin "Köhnə dostlar", İlyas 

Əfəndiyevin "İşıqlı yollar" (1947), "Bahar suları" (1948), Cəfər Cabbarlının "Solğun çiçəklər", Tur 

qardaşlarının "Bir evin sirri", Lope de Veqanın "Rəqs müəllimi" (1949), Aleksandr Şirvanzadənin 

"Namus" (1952) tamaşalarında geyim eskizlərini çəkib. 

Opera və Balet Teatrında "Sevil" (Fikrət  Əmirov), "Leyli və  Məcnun" (Üzeyir bəy 

Hacıbəyov) operalarının, Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında "Vaqif" və "Aydın" tamaşalarının 

geyim eskizləri də Bədurə Əfqanlınındır. 

Rəssamlıq sənətində qazandığı nailiyyətlər üçün Bədurə Əfqanlıya əməkdar incəsənət xadimi 

(21 iyul 1949) və xalq rəssamı (1 iyun 1974) fəxri adları verilib. 

Onun işləri emosional zərifliyi, lirizm aşılanmış  şuxluğu, poetik təravəti ilə seçilib. İncə 

tapmtıları ilə milli qadın geyimlərinə cazibəli yeniliklər gətirib. 

Sadə, ancaq dərin məzmunlu kompozisiya qurmaqda, səhnə  tərtibatındakı bütün detalları 

tamaşanın obrazı ilə əlaqələndirməkdə xüsusi bacarıq və səriştəsi var. 

Bədurə Əfqanlı 6 may 2002-ci ildə Bakıda vəfat edib.