Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6

MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI 
___________________________ 211 ____________________________ 
hissəsi üçün işləyə bilir. Buna görə də bazarın elə hissəsi 
(seqmenti) seçilməlidir ki, şirkətə daha çox gəlir gətirsin. 
Bunun üçün bazarı diqqətlə öyrənmək, onu seqmentlərə 
bölmək, həmin seqmentlərin gəlirlilik səviyyəsini təyin etmək, 
daha çox gəlir verən seqmentə yönəldilmiş idarəetmə strategi-
yası qurmaq tələb olunur. Seqmentləşdirmə üçün istehlakçıların 
formal təsviri üsulları və riyazi analiz metodları tətbiq edilir. Bu 
sahədə faktor və klaster təhlili metodları daha geniş tətbiq 
edilir.
Klaster təhlilinin əsasını obyektlərin əlamətlər üzrə 
təsnifləşdirilməsi metodları təşkil edir. Təsnifat nəticəsində 
oxşar obyektlər klasteri yaranır. Lakin hər klasteri seqment 
adlandırmaq olmaz. Klasterlərin sabitliyi, idarəedici təsirlərə 
qarşı həssaslığı, bu klasterdə işləmək üçün resursların yetərli 
olması və s. kimi bir sıra semantik xarakterli şərtlər ödəndikdə 
klaster seqmentə çevrilir. Klaster təhlilinin ən mühüm üstün 
cəhəti onun universallığıdır. Belə ki, klaster təhlili istənilən 
təbiətli obyektləri təsnifləşdirməyə imkan verir. Ciddi riyazi 
təhlil modeli (dəyişənlərin sonlu sayı, formal oxşarlıq ölçüsü) 
daha obyektiv təsnifat aparmağa imkan verməklə bərabər, 
bəzən ilkin oxşar istehlakçı qruplarında əyani olmayan cəhətləri 
də aşkara çıxara bilir.
Lakin münasibətlərin sərrast marketinq-menecmenti 
baxımından, klaster təhlili bir sıra nöqsanlara malıkdir.
Əvvəla, dəyişənlərin və ya onların dəyişmə diapazonlarının 
dəyişməsi baxımından, təhlil proseduru çox sərtdir və 
prosedurların 
normallaşdırılmasının 
təkrarlanmasını 
və 
məsələnin tamamilə yenidən proqramlaşdırılmasını tələb edir. 
Bu sərtlik kütləvi marketinq məsələlərində seqmentləşdirmə 
üçün elə bir maneçilik törətmir. Çünki bu halda yalnız birvaxtlı 
və ya uzun fasiləli təhlil aparılır. Sərrast menecmentdə isə 

---