Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

İmmunoloji müayinələr 
Herpesformalı dermatoz zamanı qeyri-düz immunflüoressensiya vasitəsilə əldə olu-
nan ən mühüm diaqnostik meyar - dermal məməciklərin uclarında və bazal-membran 
zona boyunca, az hallarda həmçinin dermal qan damarlarının ətrafında IgA-nin qranul-
yar çöküntüləri (çox vaxt S3 ilə birlikdə) hesab edilir. Demək olar ki, qranulyar presipi-
tasiya nümunəsi aşkar edilən xəstələrin hamısının nazik bağırsağında qlütensensitiv en-
teropatiyaya oxşar dəyişikliklər vardır. IgA-nin çöküntüləri xəstəliyin intensivliyindən 
asılı olmayaraq rast gəlirlər, lakin müntəzəm aparılan qlütin pəhrizi zamanı onlar uzun 
müddət reqressiya edə bilərlər. Onlar əsasən IgA yarımsinfinə aiddirlər və tək ölüçülü və 
iki ölçülü formalarda mövcuddurlar. Ultrstruktur müayinədə dəridə IgA-nin qranulyar 
çöküntüləri herpesformalı dermatozun cisimlərinə uyğun gəlir, onları məməcikli qatda 
kollagen liflərin və ya elastik mikrofibrillərin ətrafında aşkar etmək olar.
Herpesşəkilli dermatoz zamanı qan zərdabında epidermisin və ya bazal-membran 
zonasının antigenlərinə qarşı anticisimlər aşkar edilmir, halbuki digərləri– əvvəlcə IgA 
sinfi müəyyən olunur. Buraya aiddir: endomiziyanın IgA-anticisimləri, nazik bağırsa-
ğın IgA-anticisimləri və retikulinin IgA-anticisimləri. Onlar assosiasiyalı qlütensensitiv 
enteropatiya ilə əlaqədar meydana çıxır və herpesformalı dermatoz zamanı nazik bağır-
sağın prosesə cəlb olunmasının seroloji markerləri sayılırlar, onların olması xəstələ-
rin 70-80%-də təsiq edilir. Qlütensiz pəhrizlə qidalandıqda onlar tədricən itirlər, tək-
rarən qlütenli qidaya keçdikdə yenidən yarana bilərlər. Qeyri-düz immunflüoressensiya 
müxtəlif antigen substratlarına qarşı IgA-anticisimlərin yarandığını sübut edir ki, bu 
da vahid fikrin formalaşmasına gətirib çıxarır: antigen spesifikliyi nəzərə alınaraq, çox 
güman ki, onlar da oxşardırlar. Qlialin anticisimləri ilə çarpaz reaksiyalar (hansı ki, her-
pesformalı dermatoz zamanı da rast gəlirlər) nəzərə çarpmır.