Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

Differensial diaqnoz
Xəstəlik üçün səpgilərin simmetrikliyi, polimorfizmi, müəyyən lokalizasiyaya malik 
olması və intensiv güclü qaşınma səciyyəvi hal sayılır (cədvəl 1). Histoloji və immun-
loji müayinə (düz immünflüoressensiya) üçün təzə qovuqdan və eritemanın kənarından 
götürülmüş biopsiyalar diaqnostik baxımdan faydalı ola bilər. Diaqnozu ex juvantibus
təsdiq etmək olar, belə ki, herpesformalı dermatoz sulfonlara qarşı həssasdır (dapson hər 
gün 100-150 mq).

---

332
Cядвял 1. Вулгар пемфигус, Дцринг дерматозу, буллйоз пемфигоидин диfференсиал 
диагнозу
Əlamətlər, simptomar Vulqar pemfiqus
Herpesformalı 
Dyurinq dermatozu
Bullyoz pemfiqoid
Xəstələrin yaşı
40 yaşdan yuxarı
Bütün yaş qrupları
60 yaşdan yuxarı
Patogenez
Autoimmun
Autoimmun
Autoimmun
Ağız boşluğunun 
selikli qişasından 
başlayır
60-80%
10%-dən aşağı
30-50%
Birincili element
Monomorf səpgi 
(dəyişiklikləri 
olmayan dəri və 
selikli qişalarda seroz 
möhtəviyyatı olan 
süst qovuqlar)
Polimorf səpgilər 
(eritematoz fonda 
xırda qrupşəkilli bərk 
qovuqlar, vezikullar, 
urtikar səpgilər, 
papulalar, eritemalar)
Polimorf səpgilər 
(ödemli eritema 
fonunda gərilmiş 
qovuqlar əmələ gəlir, 
qruplaşma səciyyəvi 
deyildir) 
Qovuqların sonrakı 
inkişafı
Periferiyaya 
doğru böyümə, 
epitelləşməyə qarşı 
cüzi meyllik
Periferik böyümə 
meyli yoxdur, 
epitelləşməyə 
meyllidir
Periferik böyümə 
meyli yoxdur, 
epitelləşməyə 
meyllidir
Dəridə lokalizasiyası
Hər yerdə ola bilər, 
ağız boşluğunun 
selikli qişası zədələnir, 
qruplaşma səciyyəvi 
deyildir
Çox vaxt dirsəklər, 
dizlər, saidin açıcı 
səthləri, başın tüklü 
hissəsi; səpgilərin 
herpesformalı 
qruplaşması
Ətrafların bükücü 
səthlərində, bədəndə 
qruplaşmaya meyllidir
Nikolski simptomu
Müsbətdir
Mənfidir
Mənfidir, epidermisin 
perifokal ayrılması
Ağız boşluğunun 
selikli qişasının 
zədələnməsi
Demək olar ki, 
həmişə
Nadir hallarda
Tez-tez 
Xəstələrin şikayətləri Eroziyalr yerində 
ağrı, ümumi zəifliyin 
artması
Səpgilər yerində 
güclü qaşınma
Qaşınma təzə 
səpgilər dövründə 
olur, bəzən 
temperatur yüksəlir
Gedişi
Şiddətlənən
Tutmaşəkilli, 
təkanlarla
Xronik
Histologiya
Qovuqların 
epidermadaxili
yerləşməsi, 
suprabazal akantoliz
Qovuqların 
epidermadaxili
yerləşməsi, akantoliz 
yoxdur
Qovuqların 
epidermadaxili
yerləşməsi, akantoliz 
yoxdur
Sitologiya 
Akantolitik (Tsank) 
hüceyrələr 
Çoxlu sayda 
eozinofillər, 
akantolitik hüceyrələr 
yoxdur
Limfositlər, 
histiositlər, çoxlu 
sayda eozinofillər

---

333
Düz İFR
Epidermisin tikanlı 
hüceyrələrinin 
desmosomlarında 
IgG-nin çöküntüləri
Bazal membranda 
IgA və C3-nün 
çöküntüləri
Bazal membranda 
IgG və C3-nin 
çöküntüləri
Qeyri-düz İFR
Epidermisin 
antigenlərinə qarşı 
IgG sinfi dövr edən
anticisimləri
Epidermisin bazal 
membranına qarşı 
anticisimlər aşkar 
olunmur 
Bazal membrana 
qarşı yaranan dövr 
edən anticisimlər
Sulfonlarla müalicə
Səmərəsiz
Səmərəli
Səmərəsiz
Müalicə 
aparılmadıqda 
proqnoz
Əlverişsiz, letal 
nəticələnən 
bədxassəli gediş
Nisbətən əlverişlidir 
( paraneplastik 
Dyurinq 
dermatozundan 
başqa)
Nisbətən xoşxassəli
Xəstəlik kəskin başladıqda onu çoxformalı ekssudativ eritemadan və Svit sindro-
mundan, iri qovuqları olan klinik variantda isə bullyoz pemfiqoiddən fərqləndirmək 
lazımdır. Differensial diaqnostikada subkorneal pustulyoz herpesformalı dermatozun 
sirsinar tipi də yada salınmalıdır. Əgər klinik şəklində pruriqinoz papula və düyüncüklər 
(herpesformalı dermatozun pruriqinoz forması) ön plana çıxırsa, digər dermatozların 
pruriqinoz formalarını, məsələn atopik ekzema və ya sadə yarımkəskin pruriqonu istisna 
etmək lazımdır. 
Diaqnoz
Diaqnoz anamnezin (yod preparatlarına qarşı reaksiya, qlüten enteropatiyasının ol-
ması), klinik şəklinin (dirsəklərdə, dizlərdə, sağrılarda, saidin açıcı səthlərində, başda 
papula, vezikula, qovuq şəklində simmetrik yerləşmiş qaşınan səpgilər), histoloji mə-
lumatların (çoxlu eozinofillər olan subepidermal qovuqlar; dermanın məməciklərinin 
zirvəsində eozinofil və neytrofil qranulositlərin toplanması), sağlam görünən dərinin düz 
immünflüoressensiya reaksiyasının (dermanın məməcikli qatında IgA-nin çöküntüləri) 
əsasında qoyulur.
Dərinin qaşınması və göynəməsi, səpgilərin polimorfizmi, vezikuların herpesformalı 
yerləşməsi, xronik residivləşən gedişi xəstəlikdən şübhələnməyə əsas verir. Sitoloji, pa-
tomorfoloji, immunloji müayinələr diaqnozu təsdiqləməyə kömək edir.
Müalicə
Herpesşəkilli Dürinq dermatozunun kompleks müalicəsi tövsiyə olunur, onun əsasını 
qlütensiz pəhriz və sulfon sırası preparatlarının işlədilməsi təşkil edir.