Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

KİSTALAR
Dermada qapalı boşluqdur, epidermis və ya tük follikullarının epiteli tərəfindən ya-
ranmış buynuz kütləsi və dəri piyi ilə dolmuş törəmədir. Epidermal kistalar erkən və orta 
yaşlarda daha tez-tez rast gəlinirlər. Adətən tək dəri içi və ya dəri altı, nazik divarlı və 
diametri 5 sm-dək olan düyündən ibarətdir. Düyünün səthində buynuz kütləsi ilə dolmuş 
dəri məsamələri görünür. Əsas lokallaşma zonası-üz, boyun, sinə, kürəyin yuxarı hissəsi 
və xaya kisəciyidir. Kistanın tədricən böyüməsi onun partlamasına səbəb olur və bunun 
nəticəsində içindəki kütlə dermaya çıxır, iltihabi reaksiya yaradır, bu da ağrı ilə müşahi-
də olunur. Kistanın dağılması irinli abssesli prossesi imitasiya edir.
Tük kistası
Tük kistası əsasən orta yaşlı xanımlarda rast gəlinir, ailəvi hallar da təsadüf olunur. 
Hamar, sərt, günbəzəbənzər böyük ölçüyə çatan (5 sm) düyün görüntüsünə malikdir. 
Epidermal kistadan fərqi mərkəzi dəliyin olmamasıdır. Tük kistaları adətən çox miqdar-
da olur və başın tüklü hissəsində lokallaşır.
Çox sıralı yastı follikulyar epiteliyindən (dənəcikli qatsız) yaranmış qalın divara ma-
lik olur. Kista içində sərt kütlə (xolesterin əlavələri ilə keratin) olur. Kistanın deşilməsi 
iltihabla və kəskin ağrılarla müşahidə olunur.
“İmplantasion kista” Epidermisin travmatizasiyası, onun dermaya yeriməsi və törə-
yib artaraq içində buynuz kütləsi olan boşluğun yaranması nəticəsində baş verir. Kista-
nın divarı çoxqatlı yastı epitel və dənəcikli qatdan ibarətdir.
Müalicə. İmplantasion kista ovuc və ayaq altı nahiyədə böyük olmayan dəri içi düyün 
kimi görünür, ona görə yarılmaya məruz qalmalıdır.
Sinovial kista- yalançı kista, içində şəffaf maye olur, yaşlı insanlarda əlin üstündə, az 

---

378
hallarda isə ayaq altında rast gəlinir. Kista dırnağın əsasında olduqda onun distrofiyası 
və uzununa şırımın yaranmasına səbəb olur.
Müalicə. Cərrahi; sklerozlaşdıran maddələrin Trizanisionolonun yeridilməsi (kena-
loq və s.), bir neçə həftəlik təzyiq göstərən sarğının qoyulması.
Milium- kiçik epidermal kistalar olaraq daxilində keratin maddəsi olur. Göz qapaq-
larında, alın və yanaqlarda çox miqdarda miliaz sarımtıl-ağ papullardan ibarətdir. Mi-
liumlar epidermis və ya dəri artımlarının epiteliy hüceyrələrindən yaranır. Hər yaşda 
yarana bilir.
Müalicə. Kapsulların açılması və içindəki kütlənin çıxrılması.