Dərslikdən Biznes və reklam sahəsində Menecmentin məqsəd və vəzifələri

Cədvəl 3.3. Reklam strategiyasının 
planlaşdınimasının daxili strukturu 
Beləliklə,  marketinq  strategiyasının  işlənib  hazırlan'ması 
situasiyanm  (vəziyyətin,  şəraitin)  təhlilindən,  həmin  situasiyada 
(vəziyyətdə, şəraitdə) işə salınmış bütün mühüm daxili və zahiri (xarici) 
amillərin hərtərəfli yoxlanılmasından və tədqiqindən başlanmahdır. 
Cədvəl 3.4. 
Situasiya təhlilinə daxil edilən əsas mövzular 
A. Tələbin təbiəti 
1. 
İstehlakçılar  adətən  malları  və  xidmətləri  necə  əldə 
edirlər; 
•  məlumatm asanlıq dərəcəsi 
•  malın markası barədə xəbərdarlıq və məhsula 
bağlılıq dərəcəsi  __________________________________  
97 

---

 
•  həmin  mal  (məhsul)  kateqoriyasınm  aimması  barədə 
qərar harada qəbul olunur -evdə, yaxud satış məntəqəsində 
•  mallar  (məhsullar)  barədə  məlumat  mənbələri,  həmin 
mallar barədə cari məlumat və bilik səviyyəsi 
•  bazarlığı  (satış  almanı)  kim  yerinə  yetirir-kişilər, 
qadmlar, uşaqlar 
• qərarın qəbul eidlməsinə kim təsir göstərir 
•  malm  müəyyən  növünün  alınması  zamanı  hansı 
qərarlar (fərdi, yaxud qrup qərarları) qəbul olunur 
•  alman malm (məhsulun) istifadə müddəti 
2 
Aşağıdakı kriteriyalardan (meyarlardan) istifadə etməklə 
bazarı “alıcılar nə istəyir” və “onlar necə alır” prinsipləri üzrə 
seqmentləşdirmək, yaxud homogen qruplara aynmaq olarmı: 
 
• yaş 
•  ailə vəziyyəti, ailə həyatı dövrəsinin mərhələləri 
•  müxtəlif alıcılar tərəfindən aimma prosesinin səciyyəvi 
(xarakter) xüsusiyyətləri 
•  malm (məhsulun) istifadə məqsədləri 
 
B.Tələbatın səviyyəsi 
 
Hazırkı anda bazarın tutumu və gələcəklə bağlı proqnoz 
 
S. Rəqabətin təbiəti 
 
Rəqabətin hazırkı və gələcək strukturu: 
 
• rəqiblərin nisbi miqdarı 
 
•  bazarm  onlar  tərəfindən  tutulan  sahəsi  və  bazarda 
onların payı 
 
• maliyyə, marketinq, istehsal ehtiyatları 
 
D. Xarici (zahiri) situasiyanın xarakteristikası 
 
Cari  sosial,  siyasi,  iqtisadi,  texnoloji  tendensiyalar 
(PEST-təhlil) 
 
E. Malların ömür dövrəsinin mərhələləri 
 
F. SWOT-təhlil 
98 

---

Kampaniyanın  strateji  mövqeyi  rəqiblərin  qiymətləri  ilə 
müqayisədə  qiymətlərin  ardıcıl  surətdə  azaldılması  yolu  ilə  satış 
həcminin artımı sayəsində ən aşağı qiymət səviyyəsinin əldə olunmasına 
yönəldilə,  yaxud  yüksək  keyfiyyətli  və  etibarlı  mallarm  təqdim 
edilməsinə səmtlənə bilər. 
Bir  çox  hallarda  situasiya  (situativ)  təhlili  bütün  kampaniyaya 
nisbətdə məhsullarm yalnız konkret xəttinə qarşı münasibət üzrə aparılır, 
bunun  nəticələrindən  bir  çox  məsələlərin  həlli  zamanı  istifadə  olunur; 
məhsulun  tarixi,  onun  yaydması,  qiyməti,  qablaşdırılması,  habelə 
istehlakçı və rəqiblərin təhlili nəzərə almır. Eyni zamanda situativ təhlilin 
bir  çox  tərkib  hissələri  də  mövcuddur;  bunlardan  iki  ən  aparıcısı 
istehlakçı  tələbatmın  təbiəti  və  sturkturu  ilə  və  rəqabətin  təbiəti  ilə 
bağlıdır. 
Reklamm  planlaşdurilmasına  və  qərarlarm  qəbul  olunmasına 
ümumiyyətlə  rəqabət  və  reklamverənin  üzləşdiyi  rəqabət  situasiyası 
(vəziyyəti,  şəraiti)  əhəmiyyətli  təsir  göstərir.  Situativ  təhlilə  məhsulun 
bazardakı paymm, onun mövcud qiymətli keyfiyyətlərinin (əgər həmin 
markalı  məhsul  özünə  bazarda  yer  tutmuşsa),  rəqib  məhsullarmm 
qiymətli  keyfiyyətlərinin,  onların  inkişaf  tendensiyalarmm  və  həmin 
tendensiyalarm səbəblərinin təhlili də daxil olmalıdır. 
Rəqiblərin təhlilinin nəticələrindən istifadə olunması marketinq və 
reklamdan  ötrü  yeni  imkanlar  açır.  Reklamın  planlaşdırılması  və 
qərarlarm qəbul olunması - ümumi marketinq planmm tərkib hissələridir 
ki, buraya da bütün korporasiyanm, yaxud onun ayrıca bölməsinin, ya da 
məhsul  xəttinin  fəaliyyətinm  planlaşdırılması,  təminatı  və  ona  nəzarət 
olunması,  habelə  ona  nail  olmağm  (strategiya  və  taktikasmm) 
məqsədlərinin  formalaşdırılması  və  strategiya  və  taktikasmm  hərtərəfli 
müəyyən edilməsi daxildir. 
Marketinq 
məqsədlərinə 
bazarm 
seqmentlərmin 
müəyyənləşdirilməsi  və  təşkilat  tərəfindən  onlara  xidmət  göstərilməsi 
üsulları  daxil  edilməlidir.  Məhsulun  (mallarm)  markası  ilə  bağlı 
problemlərə, yaxud imkanlara nisbətdə marketinq kompleksinin müxtəlif 
elementlərinin səmərəliliyi onlarm marketinq büdcəsinin 
99 

---

hansı  hissəsindən  istifadə  edəcəyini  müəyyənləşdirir.  Lakin  reklam 
büdcəsinin qiymətləndirilməsi zamanı bunu yadda saxlamaq vacibdir ki, 
reklama sərf edilən pul vəsaitləri malm bölüşdürülməsinə (distribütinqə), 
onun keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, yaxud qiymətlərinin azaldılmasma 
edilən xərclərdən də artıq böyük səmərə verməlidir.