Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish ol
tanlangan yo‘1 to ‘g‘ri edi, degan xulosaga kelganki, natijada ruhiyatidagi ziddiyatu chigalliklar barham topgan. Yurtining o ‘tmishiga yigirma yil yuksakligidan nazar solgan Cho‘lpon esa «Kecha va kunduz» romanida oktyabr inqilobining amalga oshishi ijtimoiy-tarixiy zaruriyat emas, balki davr taloto‘plarining hosilasi ekanligini, xalqini chinakam saodatga elitishi mumkin boMgan yoM boshqa boMganligini o‘zi uchun yana bir karra tasdiqlab oldi-da, o ‘zi anglagan haqiqatni «yoMi bilan» o'quvchisiga yetkazishga intildi. Bundan anglashiladiki, chinakam ijtimoiy-shaxsiy ehtiyoj mahsuli sifatida dunyoga kelgan roman badiiy voqeligini real voqelikka zid, deyishlik maqbul emas. Zero, bunday da’vo bilan chiqqan holda ijodkor yaratgan badiiy voqelikni real voqelikka emas, ko‘proq o'zimiz o‘z nuqtai nazarimizdan va o ‘zga ma’no asosida ko'rgan voqelikka qiyoslagan bo‘lib chiqamiz. Masalan, ChoMpon va Oybek romanlarida yaratilgan badiiy voqelik bir-biridan keskin farqlanadi, biroq har ikki adib uchun ham o'zi yaratgan badiiy voqelik real voqelikdan-da realroq, buni tan olmaslik ijod va fikr erkinligini tan olmaslikka olib keladi. Badiiy asar mazmunining spetsifik xususiyatlari haqida I.Sulton alohida to‘xtaladi. Bunda I.Sulton beshta xususiyatni alohida ajratib ko‘rsatadi: salmoqdorlik, haqqoniylik, universallik, originallik, ta’sirdorlik. Bularning hammasiga qo‘shilgan holda, bugungi kun ulaming mohiyati haqidagi tasawumi biroz o ‘zgartirishni talab qiladi. Mazmunning salmoqdorligi deyilganda uning muhimligi, umumbashariy muhimligi nazarda tutilm og‘i lozim. M a’lumki, sho'ro davri adabiyotida mazmunning salmoqdorligi kommunistik g‘oyalarga nechogMi mos yoki mos emasligi bilan izohlangan va
