Dilmurod Quronov adabiyot nazariyasi

Tayanch tushunchalar:
semantik sathda normadan og‘ish, ko'chim (trop, majoz),
«xususiy muallif ko‘chimlari», metafora, istiora, metonimiya,
sinekdoxa, ironiya (kinoya), ramz (simvol), jonlantirish (antropo-
morfizm), tashxis (personifikatsiya), majoz (allegoñya), emble­
ma, perifraz, mubolag'a, litota, perifraz.
Savol va topshiriqlar:
1. «Ko'chim», «majoz» va «trop» istilohlarining ma’nosi, ularning 
ilmiy iste’molga kirib qolishi sabablarini tushuntiring. Hozirda 
ushbu terminlarni qo'llashda qanday yo‘l tutgan ma’qul deb 
o'ylaysiz? Birini qoldirib, qolganlaridan voz kechish to'g'ri 
bo'iadimi?
2. Tildan foydalanishda «umumodatlangan normadan og‘ish» 
tushunchasiga izoh bering. Har qanday normadan og'ish ba- 
diiyat fakti bo‘la oladimi? «Og'ish» badiiyat faktiga aylanishi- 
ning sharti nima?
3. Leksik sathdagi «og'ish» turlarini sanang. Ularning har birini 
misollar yordamida tushuntiring.
290
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4. Semantik sathdagi «og‘ish»lar deganda nimani tushunasiz? 
Ko'chimlar badiiy bo'yoqdorligi, ta’sirdorligi jihatidan qanday 
darajalanadi?
5. «Xususiy muallif ko'chimlari» tushunchasiga izoh bering. 
Metaforaning matn ichidagi ma’no diapazoni qay yo'sin ken- 
gayadi? Buni misollar yordamida tushuntirib bering. Ma’no 
ko'lami keng ko‘chimlarga misollar topib, ularni daftaringizga 
ko'chiring.
6. «Ramz», «majoz» atamalarining qo'llanilishidagi turlichalik 
nimalarda ko'rinadi? Mavjud lug'at va qo'llanmalarda ulaming 
qanday qo'llanganligiga diqqat qiling, ularga berilgan ta’riflarni 
daftaringizga ko‘chiring.
Adabiyotlar:
1. Бобоев Т. Шеър илми таълими. - Тошкент, 1996.
2. Григорьев В. Поэтика слова. - М., 1979.
3. Истоков Ё. Суз санъати сузлиги. - Тошкент: 0 ‘zbekiston, 
2014.
4. Мамажонов 3. Мумтоз шеърий санъатларнинг назарий 
таснифи. - Тошкент, 2016.
5. Поляков М. Вопросы поэтики и художественной семан­
тики. - М., 1986.
6. Теория метафоры. - М., 1990.
7. Томашевский Б.В. Стилистика. - П., 1983.
8. Хожиахмедов А. Шеърий санъатлар ва мумтоз кофия. -
Тошкент, 1998.