Dilrabo elmuratova nodira misirova

1. Dars - m a’ruza. 
Kollejda dars - m a’ruza yuqori kurslarda qoMlanilib, 
fanning asosiy g ‘oya va muammolami ochib berishda foydalaniladi. Kollejlarda 
ma’ruza darslari savol-javoblar, ko‘rgazmali va boshqa metodlar bian qo'shilgan 
holda o'tkaziladi. Masalan: 5-10 minutlik ma’ruzadan so‘ng (ya’ni nazariy bilimlar 
berilgandan keyin), talabalarga texnik vositalar yordamida berilgan bilimlar amalda 
ko‘rsatiladi. Bu tabiiy, texnik, ijtimoiy tizimlarning yoki hodisalaming EHM dagi 
modeli yoki videoda shu tabiiy, texnik va ijtimoiy hodisalaming kechish jarayoni 
haqidagi hujjatli fllmdan bir parcha ma’ruza ko‘rsatish mumkin. SHuningdek, 
ma’ruzaning bir qismida nazariy ma’lumotlar berilsa, ikkinchi qismini savol-javoblar, 
munozara shaklda tashkil etish mumkin.
2. 
M uam m oli - dars. 
Muammoli dars o ‘tish mazmuni suhbat darslaridan 
unchalik farq qilmaydi. Ammo, kollejlarda talabalarni izlanish jarayoniga yoMlashda 
o ‘qituvchining faolligi ko‘proq talab etiladi. Muammoli dars quyidagi qismlardan 
iborat boMishi mumkin:
a) tabiiy, ijtimoiy, texnik, texnogen, agrobiologik hodisalar, jarayonlar 
o‘rtasida ziddiyat, qarama-qarshilik mavjudligi aniqlanadi. YA’ni biron sohada 
muammoning mavjudligi topiladi.
b) har xil hodisa, jarayon va boshqalaming yuzaga kelish sabablari, 
rivojlanishi, kechishi va yakuni haqidagi farazlar ilgari suriladi.
v) talabalar (talabalar) bilan birgalikda izlanish natijasida ilgari surilgan 
farazning qanchalik to‘g ‘ri yoki noto‘g‘ri ekanligi isbotlanadi.
63

---

g) har xil tizimlar, hodisalar, jarayonlar o‘rtasida o ‘zaro bog‘liq!ik 
qonuniyatlari haqida xulosa chiqariladi va narsa hodisalarning yangi tomonlari 
ochiladi.
3. 
D alada - dars. 
Tabiat bilan bog‘liq darslami (biologiya, agrobiologiya, 
ekologiya va boshqalar) aynan shu mavzu bilan bog‘liq joyda, dala, bog‘, tog‘, tajriba 
maydoni va boshqa joylarda o ‘tkazilishi mumkin. Masalan: ayrim darslami ochiq 
havoda, ayrim tabiiy narsalam i: o ‘simliklar, hayvonar, parrandalarni namoyish qilish 
orqali jo n li tarzda o ‘tish mumkin. Qator mualliflar ayrim darslarni o ‘rmonda, ochiq 
havoda o ‘tishni tavsiya qiladilar. Dars jarayonida namoyon etish zarur bo ‘lgan 
o ‘simliklar, daraxtlar, ekin va boshqa narsalar k o ‘rsatib, tushuntiriladi.