Dinshunoslikka
Mutaassiblikning islom dini va jamiyatga yetkazgan zarar-
Yüklə 4,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2. Mutaassiblikning islom dini va jamiyatga yetkazgan zarar-
lari, islom dinida uning qoralanishi. Islom dini tarixiga nazar tashlasak aynan mutaassiblik va aqidaparastlik kabi illatlar oqi batida ko‘plab xunrezlik va notinchliklar kelib chiqqanini guvohi bo‘lamiz. Islom olamida tarixda va hozirda diniy mutaassiblik, dinda g‘ulu (chuqur) ketish oqibatida hatto mo‘minmusulmon kishini kofir (imonsiz), murtad (dindan qaytgan) deb atalish hol lari ham uchraydi. Bunga misol qilib alHa ruriya firqasini keltirish mumkin, ularning asl da’vo si, Ali ibn Abu Tolibga kufr bilan guvohlik beradilar. Un dan voz kechib insonlarni ham undan voz kechishga hamda Ali ibn Abu Tolib ni kofirga chiqarishga da’vat qiladilar. Dinda chuqur ke tib, haddidan oshish nati jasida musulmonlar ichi da ko‘plab adashgan firqalar vujudga kelgan, bunga misol qilib rofiziylar firqasini kelti rish mumkin, chunki ular Ali ibn Abu Tolibni sevishda haddan oshdilar, hatto uni Payg‘ambar (s.a.v.), muhojir va ansoriylardan ham ustun qo‘ydilar. Rofiziylar aynan mana shu e’tiqod, ya’ni dinda chuqur ketish sababli to‘g‘ri yo‘ldan adashdilar. Bu ikki bid’at amal sababli Islom tarixi o‘tmishida sodir bo‘lgan bu fojialar hozir ham davom etmoqda. O‘tmishda xorijiy lar, mu’taziliylar, marisiylar, rofiziylar, qadariylar, jahmiylar din dushmanlari Islomga yetkazolmagan zararni keltirishgan bo‘lsa, hozirgi vaqtda alqoida, xamas, musulmon birodarlari, hizbut tahrir, hizbulloh, adolat, vahhobiylar, tablig‘chilar, akromiylar, nurchilar va yana dinni targ‘ib qilish niqobi ostidagi bir qancha O‘tmishda xorijiylar, mu’ta ziliylar, marisiylar, rofiziylar, qa dariylar, jahmiylar din dush manlari Islomga yetkazolmagan zararni keltirishgan bo‘lsa, hozir gi vaqtda alqoida, xamas, musul mon birodarlari, hizbuttahrir, hizbulloh, adolat, vahhobiylar, tablig‘chilar, akromiylar, nurchi lar va yana dinni targ‘ib qilish niqobi ostidagi bir qancha firqalar mavjudki, ularning paydo bo‘lishi ni bosh omili diniy mutaassiblik va g‘uludir. 282 firqalar mavjudki, ularning paydo bo‘lishini bosh omili diniy mu taassiblik va g‘uludir. Ularning asl maqsadlari qonuniy hukumat ni ag‘darib, o‘rniga totalitar tuzumni vujudga keltirish, terroristik amaliyotlar orqali odamlarni dahshat va qo‘rquvda ushlab turish ekanligi hozirgi zamon ziyolisi uchun sir emas. Bu oqimlar o‘z maqsadlarini amalga oshirishdagi uslublaridan biri terror harakatidir. Terror – zo‘ravonlikka olib boruvchi yo‘l bo‘lib, o‘tgan asr boshlarida turli ekstremistik kayfiyatdagi oqim larga xoslangan iboradir. Bu so‘z o‘tgan asr oxirlaridan boshlab din niqobi ostida faoliyat yuritayotgan noislomiy siyosiy oqimlar ga ham qo‘llanila boshladi. Natijada, biz yashayotgan asri mizga kelib «g‘arb islomshunos olimlar»i tomonidan Islom terrori, Is lom fundamentalizmi, Islom ekstremizmi kabi atamalar paydo bo‘ldi. Albatta, bularning har biri mutaassiblik, aqidaparastlik va dindagi g‘uluning yoqimsiz va zaharli mevasidir. Aslida Qur’oni karim va Payg‘ambarimiz (s.a.v.) hadislari da aqidaparast mutaassiblar qattiq qoralangan bo‘lib, unday kishilarni «xavorij», ya’ni isyonkorlar, dindan kamon o‘qi kamon dan otilgani kabi juda tez otilib chiqadigan kishilar, deb sifatlan gan. Rasululloh (s.a.v.) bunday illatdan musulmon ummatini o‘z vaqtida ogoh etganlar. Abu Hurayra (r.a.) Payg‘ambarimiz (s.a.v.)dan rivoyat qiladi: Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: «Qiyomat kuni olti toifa kishi ol ti narsa bilan hisob qilinmasdan oldin do‘zaxga kiradi». So‘rash di: «Yo Rasululloh, ular kimlardir?» Aytdilar: «Mendan keyingi amirlar jabrzulm tufayli; ahrobiylar mutaassiblik tufayli; bosh liqlar kibrhavo tufayli; savdogarlar xiyonat tufayli; boylar johillik tufayli; ahli ilmlar esa hasad tufayli do‘zaxga kiradilar». Islom ulamolari mazkur hadisdagi «ahrobiylar» iborasini sha riat ilmidan bexabar, savodsiz kishilar deb tafsir qilganlar. Demak, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) bashorat berganlaridek, shariat ilmidan bexabar kishilarning din nomidan ish yuritishi inson va jamiyat uchun ko‘plab ko‘ngilsizliklarni, fitnalarni kelti rib chiqaradi. Alloh taolo fitna haqida o‘zining kalomi sharifi 283 da «(Odamlarni) aldab, fitnaga solish o‘ldirishdan (ham) yo monroqdir», – deb o‘z bandalarini fitnadan ehtiyot bo‘lishga buyuradi. «Xavorij – Xorijiylar» bunga yaqqol misol bo‘la oladi. Shu ningdek dinni qattiq ushlash, o‘tmish sahobalar va salaf peshvo lardan faqat bittasiga haddan ziyod muhabbat bog‘lab, qolganla rini inkor qilish oqibatida ham musulmonlar orasida turli nizolar kelib chiqishiga hamda har xil aqidaviy, siyosiy firqalarning pay do bo‘lishiga omil yaratdi. Bunga o‘tmishdagi shia oqimidagi «Alaviylar» firqasini misol qilib keltirish mumkin. Ular o‘zla rini Ali (r.a.)ning izdoshlari deb atab, unga bo‘lgan muhabbatlari ning kuchliligidan, hatto islom shariatiga va aqidasiga zid bo‘lgan da’volarni ko‘tarib chiqdilar va musulmonlar o‘rtasida aqidaviy ixtiloflarni yuzaga keltirdilar. Alloh taolo «Niso» surasining 59oyatida qat’iy qilib: «Ey mo‘minlar, Allohga itoat qilingiz, va payg‘ambarga hamda o‘zla ringizdan bo‘lgan (ya’ni musulmon) hokimlarga bo‘yinsuningiz! Bordiyu biron narsa haqida talashib qolsangiz — agar haqiqa tan Allohga va oxirat kuniga ishonsangiz — u narsani Allohga va payg‘ambariga qaytaringiz! Mana shu yaxshiroq va chiroyli roq yechimdir». «Niso» surasining mazkur oyatida Alloh taolo bandala rini O‘ziga va Rasuliga hamda o‘z oralaridan chiqqan musul mon boshliqlarga itoat etishni buyurib, biror muammoli masalaga duch kelinganda uning yechimini «Alloh va payg‘ambariga» havola etishni, ya’ni bunday holda Qur’on va hadisga murojaat qilishni buyurmoqda. Darhaqiqat, ixtilof vaqtidagi masalaning eng to‘g‘ri yechimi, qanday yo‘l bilan bo‘lsa ham firqalarga ajralishning ol dini olishdir. Buning uchun esa musulmon kishi Qur’oni karim da buyurilganidek, Alloh taoloning kitobi va rasulining sunnatiga so‘zsiz ergashib, Alloh va Rasuliga hamda o‘zlaridan bo‘lgan rah barlarga itoat etishi shart. Musulmon kishi ko‘rko‘rona taqlid qil masdan, balki Alloh taoloning kalomi va payg‘ambarining hadis lariga ergashmog‘i, agar o‘ziga lozim bo‘lgan aqidaviy va sharhiy 284 masalalarni bilishga o‘zining ilmi yetarli bo‘lmasa, unda o‘zi ning sharhiy va aqidaviy masalalarini ishonchli, taqvodor, olim kishilardan so‘rab bilmog‘i hamda uni amalga tatbiq etishda fitna keltirib chiqarishdan ehtiyot bo‘lmog‘i kerak. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) dinda qanday yo‘l tutish lozimligi ha qida shunday ko‘rsatma beradilar: «Din yengildir, hech kim uni qiyin lashtirib yubormasin, mabodo qi yinlashtirib yuborsa, din uni yengib qo‘yadi...», ya’ni, farz qilingan ibo datlardan tashqari ibodatlarni va so lih amallarni haddan ziyod o‘z zim masiga yuklab olishi natijasida ularni bajara olmay hammasini tark etishga sabab bo‘ladi. Oisha (r.a.)dan rivoyat qilingan quyidagi hadisda Rasululloh (s.a.v.) ibodatlarni bajarishda Alloh taoloning fazlidan umid qilgan holda mo‘tadil bo‘lishni buyuradilar: «Toatibodatlarin gizni to‘g‘ri, mo‘tadil ado etinglar, bilinglarki, birortangizni qilgan toatibodatingiz jannatga kiritmaydi. Alloh taolo xush laydigan toatibodat, qisqa bo‘lsada, uzluksiz ado etiladigan ibodatdir!» Ibn Abbos (r.a.) va Oisha (r.a.)dan rivoyat qilinadi: Payg‘amba rimiz Muhammad (s.a.v.): «Albatta, Islom kuchga to‘lib, kenga yib boraveradi, so‘ng bir muddat bo‘shashib kuchsizlanadi. Kim ga dindagi mana shu bo‘shashishlik dinda chuqur ketish va bid’at tomonga (burilishga sabab) bo‘lsa, ular do‘zax ahlidan hisoblana di», – dedilar. Hozirgi tezkor axborot asrida bu illatlarning ba’zi bir man faatdor doiralar tomonidan qo‘llabquvvatlanishi, o‘z manfaatlari uchun dindan ustamonlik bilan foydalanishga urinishlari tash vishlanarli holdir. Xalqimizning tinchligiga rahna solib, musaf fo osmonimizni notinch qilishga, yoki yoshlarimiz ongiga din va madaniyat niqobi ostida bizga yot bo‘lgan turli g‘oyalarni tiqishti rishga urinayotganlar ham oz emas. Bunday holga beparvo, be «Din yengildir, hech kim uni qiyinlashti rib yubormasin, mabo do qiyinlashtirib yuborsa, din uni yengib qo‘yadi...» Hadis 285 farq qarab turish gunohi azimdir. Shubhasiz bu biz fuqarolardan doimiy sergaklik, hushyorlikni talab qiladi. Hurmatli Birinchi Prezidentimiz aytganlaridek: «Xushyorlik, ogoh bo‘lib yashash – bir kunlik yoki bir oylik mavsumiy masala emas, balki kundalik ish, kundalik amaliy harakat bo‘lishi lozim». Yüklə 4,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|