Doktor ZƏHİRƏDDİN əl-MƏDƏNİ

BUNA MİSALLAR
Buna çoxlu misallar göstərmək olar. Onlardan bi-ri: Sələmə ibn Mühriz demişdir ki, mən Əbu Abdulla əleyhissəlama dedim: “Bir nəfər erməni öləndə mənə vəsiyyət edib”. O dedi: “Erməni nə olan şeydir?” De-dim: “Dağlı qara camaatdan biri. O öləndə öz mirası-nı və qızını mənə vəsiyyət edib”. Əbu Abdulla əley-hissəlam mənə dedi: “Yarısını qıza ver”. Mən bunu Zürarəyə danışdım, Zürarə mənə dedi: “O bunu sənə təqiyyə ilə deyib, əslində mal qıza düşür”. Mən sonra onun yanına girdim və dedim: “Allah səni islah elə-sin, dostlarımız (əshabələrimiz) deyirlər ki, sən təqiyyə ilə cavab vermisən”. O dedi: “Yox, Allaha and olsun ki, mən sənə qarşı təqiyyə işlətməmişəm, mən səni qorumaq üçün təqiyyə işlətmişəm ki, sən əmin olasan ki, bunu bir nəfər bildimi?” Mən dedim: “Yox”. Dedi: “Qalanını da qıza ver”.³⁶¹

Işə bax ki, o, Sələmə ibn Mührizə əvvəlcə miras malının yarısını vermiş, sonra onu malın ikinci yarısından da məhrum etmişdir. Burada iki haldan bi-ri ola bilər: ya onun malın yarısını götürməyə haqqı vardı, ya da haqqı yox idi. Əgər onun haqqı yox idi, onda imam əvvəlcə malı ona necə verdi? Yox, əgər onun haqqı vardı, onda ikinci dəfə niyə qaytardı? Bəs, ima-mın qorxduğu şey nə idi? Bir halda ki, onun dostu, yol-daşı və təqlidçisi Zürarə ibn Əyun buna əhəmiyyət vermirdi.

Məgər kiməsə Allahın dini adından Allahın və əleyhissəlam Rəsulullahın dediklərinin əksinə ola-raq, təqiyyə ilə, yaxud düzgün ifadə olunsa, yalandan fitva verməyə icazə verilib?

Müsəlman üçün fərz olan şeylərlə bağlı məsələlər müsəlmanların göstərdikləri səylərlə bağlı olmayıb, müvafiq mətnlərlə əsaslandırılmışdır. Bu mətnləri dəyişdirib, təhrif edib onların əksinə fitva verən adama başqa məsələlərdə etibar edilərmi? Bu haqda yenə də Küleyninin “əl-Füru”da rəvayət etdiyi, birin-ci rəvayətə bənzər başqa bir rəvayət də var. Orada Abdulla ibn Mührizin belə dediyi rəvayət olunur ki, mən Əbu Abdulla əleyhissəlamdan mənə vəsiyyət edib həlak olmuş, özündən sonra bir qızı qalmış bir ada-mın malı haqqında soruşdum, o dedi ki, qıza malın yarısını ver, bir yarısını da mövlalara payla. Onun yanından qayıtdım, əshabələrimiz mənə dedilər: “Yox, Allaha and olsun ki, mövlalara heç nə düşmür”. Tez onun yanına qayıdıb dedim ki, əshabələrimiz deyirlər ki, mövlalara heç nə düşmür, imam sənə qarşı təqiyyə işlədib. O dedi: “Yox, Allaha and olsun ki, mən bunu sənə təqiyyə ilə deməmişəm, lakin mən qorxdum ki, səni malın yarısına görə qınayarlar, əgər qorxmur-san, o biri yarısını da qız üçün apar, Allah Özü sənin borcunu ödəyəcək”.³⁶²

Bu iki rəvayətdən görünür ki, şiələr yalanı özlə-rini qorumaq və hifz etmək məqsədilə işlətmirdilər, onlar heç nədən yalan deməyə vərdiş etmişdilər. Ima-ma sual verən Abdulla ibn Mühriz və Sələmə nə əmə-vilərdən, nə də abbasilərdən deyil, hər ikisi xalis şiələrdən və şiələrə görə “məsum imam”ın əshabə-lərindən idilər. Həmçinin Cəfər bildirmişdir ki, o, batil şeyə təqiyyə məqsədilə deyil, mənafe üçün və yalandan fitva vermişdi.

Şiə imamları da şiələrin təsdiq etdikləri kimi, təqiyyənin sırf yalandan başqa bir şey olmadığını bildirmişlər. Məsələn, Əbu Bəsir Əbu Abdullanın (Cəfərin) belə dediyini rəvayət etmişdir: “Təqiyyə Allahın dinindəndir”. Guya Əbu Bəsir soruşmuşdur: “Lap Allahın dinindəndir?” Imam demişdir: “Bəli, Allaha and olsun ki, Allahın dinindəndir, hələ Yusif (peyğəmbər — tərc.) demişdir: “Ey karvan əhli, siz oğ-rusunuz”. Allaha and olsun ki, onlar bir şey oğurlama-mışdılar”.³⁶³

Indi də onların mühəddisi Kəşşinin rəvayət etdiklərini aydınlaşdırım. O, Hüseyn ibn Müaz ibn Müslim Nəhəvidən Əbu Abdulla əleyhissəlamın belə dediyini rəvayət edir: “O (Əbu Abdulla) mənə dedi: “Eşitmişəm ki, sən adamları məscidə toplayıb fit-valar verirsən”. Mən dedim: “Bəli, mən buradan çıx-mamış səndən bir şey soruşmaq istədim. Mən məscid-də olanda bir adam gəlib məndən bir şey haqqında so-ruşur. Əgər mən onun əksini bilsəm, ona onların (Sünnə əhlinin — tərc.) dedikləri kimi deyirəm: “O (Əbu Abdulla) mənə (yəni Müaz ibn Müslimə) dedi: “Belə et, mən də belə edirəm”.³⁶⁴

Onların dediyi kimi, imam adamlara əmr edir ki, başqalarına yalan desinlər, onları aldatsınlar, on-ları buna sövq edir. Bu haram Qüdrət və Cəlal sahibi Allahın bu sözü ilə bir yerə sığarmı: “Allahdan qorxun və doğru danışanlarla olun”.³⁶⁵

Şan-şöhrət sahibi Allah demişdir: “Ey iman gə-tirənlər! Allahdan qorxun və sözün düzünü deyin”.³⁶⁶

Lakin burada məsələ əksinə və ziddiyyətlidir; bu tayfa təkcə yalan danışmaqla kifayətlənmir, habelə yalan danışmağı əmr edir və yalanı Allaha yaxınlaş-mağın ən üstün cəhətlərindən sayır. Onlar öz məzhəb-lərini də bunun üzərində əsaslandırmışlar. Onların hədis və təfsir kitabları da belə yalanlar və batil şeylərlə doludur.

Bir nəfər bundan şikayət edəndə onu inandırmış-lar ki, bu əkslik, ziddiyyət və yalan yalnız müəyyən mə-nafe və məqsədə xidmət edir.

Məsələn, Kəşşi qeyd edir ki, Əbülhəsən Musa Ka-zım həbsxanada olan ardıcıllarından birinə belə yaz-mışdır: “Kimi istəyirsən, bizim haqqımızda öz Rəb-binin yoluna dəvət et. Bizdən imtina etmə, Məhəmməd ailəsinə yaxın ol. Bizim haqqımızda eşitdiyin və ya bizə aid edilən hər hansı şey haqqında onun əksini bilsən də, “bu batildir” demə.³⁶⁷ Çünki sən bilmirsən ki, biz onu niyə demişik və nə cür təsvir etmişik”.³⁶⁸

Onlar öz şiələrini hətta belə işlərə təhrik et-mişlər. Əbu Abdulladan rəvayət olunduğu kimi. Guya o demişdir: “Sizlərdən biriniz fərz olan namazı vax-tında qılandan sonra onlarla birlikdə bir könüllü namaz qılsa, Allah onu iyirmi beş namaz sayar, buna çalışın”.³⁶⁹

Insanın Quranın və Sünnənin mətninə zidd olan sözü dinləyib, sonra onun bu imamlardan birindən rə-vayət olunduğu üçün batil olmadığını söyləməsi ağla-sığan işdirmi? Çünki yalnız imam tərəfindən deyil-məsi sözün məqbul olması üçün əsas ola bilməz. Bunun üçün deyilən söz Qurana və Sünnəyə müvafiq olmalı-dır. Belə ki, şəriətin əsası yalnız və yalnız ziddiy-yət və əksliklərdən xali Allahın Kitabı və Rəsulul-lahın Sünnəsidir.

Həmçinin mümkündürmü ki, ağıllı adamlardan biri ziddiyyətli, bir-birinin əksi olan sözlər eşitsin, sonra desin: “Bunlar hamısı düzgün və doğrudur”. Əs-lində isə məlumdur ki, haqq bir olur. Yalanın isə əlamətlərindən biri də onu deyənin sözlərində müxtə-liflik, rəylərində ziddiyyət olmasıdır.

Şiələrdə isə hansısa bir məsələ haqqında elə bir söz yoxdur ki, bu barədə onun əksi olan başqa bir söz olmasın. Hətta onların hədis raviləri içərisində elə bir ravi yoxdur ki, onun haqqında iki fikir olma-sın, bir fikir onu təsdiq edəndə o biri inkar etmə-sin. Nəinki inkar etməsin, hətta onu ən aşağı səviy-yəyə salıb məlunların məlunu etməsin.