Dolzarbligi
Yüklə 282,39 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Keywords: modern technologies, multimedia resources, computer tools, emotional-aesthetic influence, qualification requirements. 11 th -ICARHSE International Conference on Advance Research in Humanities, Applied Sciences and Education Hosted from New York, USA https://conferencea.org Feb. 28 th 2023 158 Bugungi shiddat bilan o‘sib borayotgan zamonaviy ta’lim-tarbiya jarayonini, albatta, multimedia vositalarisiz tasavvur qilish juda qiyin. Ayniqsa, bugungi kunda til ta’limida o‘quvchilarning tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish va yozish kompetensiyalarini to‘liq shakllantirishda o‘qitishning zamonaviy metodlari va ularni yuzaga keltirishda yaqindan yordam beradigan multimedia vositalarining o‘rni juda biqiyosdir. Ona tili mashg‘ulotlarida to‘g‘ri tanlangan multimedia vositalari, hattoki, o‘quvchilarda og‘zaki va yozma savodxonlikning ham oshishiga amaliy yordam beradi, albatta. Xo‘sh, nega ta’lim jarayonida multimedia vositalaridan foydalanish shunchalik muhim? Bizga ma’lumki, ta’lim jarayonida multimedia vositalarini qo‘llash pedagogik va psixologik nuqtayi nazardan juda katta ahamiyatga ega. Bunday jarayonda ta’lim oluvchiga beriladigan ma’lumotlar oqimi nisbatan chuqurroq o’zlashtiriladi va shu bilan bir qatorda vaqtni tejash imkoniyatiga erishiladi, olingan ma’lumotlar kishi xotirasida uzoq vaqt saqlanadi, o‘quvchilarning passiv tinglovchi sifatida ishtirok etishi o‘z-o‘zidan qisqaradi, izlanuvchanlik va bilish faoliyatini takomillashtirishga qaratilgan multimedia dasturlari tatbiq etiladi, ta’lim jarayoniga badiiylik kiritiladi. Boshqacha qilib aytganda, multimedia ta’limning emotsional- estetik ta’sirlanish, maqsadga intilish, tadqiqotchilik kabi motivlarni faolashtiradi. Ma’lumki, ta’lim oluvchi birinchi marta eshitgan mavzusining faqat to‘rtdan bir qismini, ko‘rgan materiallarining esa uchdan bir qisminigina eslab qoladi; ham ko’rib, ham eshitsa axborotning ellik foizini o‘z xotirasida saqlaydi. Interaktiv multimedia texnologiyalaridan foydalanganda esa bu ko‘rsatkich 75 % tashkil etadi. Hozirgi amaliyot shuni ko’rsatmoqdaki, multimedia vositalari yordamida ta’lim sohasida o‘quvchilarni o‘qitish ikki baravar samarali natija bermoqda. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, eshitgan ma’lumotlarning to‘rtdan bir qismi xotirada qoladigan bo‘lsa, o‘quvchilarga berilayotgan ma’lumotlarni video orqali amalga oshirsak, axborotni xotirada saqlanib qolishi va tasavvur qilish imkoniyati 35-70 % gacha oshadi. Shuningdek, mazkur o’quv dasturlar audio, video va grafika ko’rinishida mujassamlashtirilgan holatda o‘quvchilarga berilsa, ma’lumotlarni xotirada saqlab qolish 70-95 % ga oshishi kuzatilar ekan. Albatta, bu jarayon ta’limda oldimizga qo‘ygan maqsadni amalga oshirishdagi eng samarali natija hisoblanadi. Shu boisdan o‘quvchilar ongida katta hajmdagi axborotni qabul qilish, tushunish hamda voqelikka nisbatan faol va mas’uliyatli munosabatni tarbiyalashning psixofiziologik va estetik xususiyatlarini hisobga oluvchi multimedia nazariyasini xususan multimedia pedagogikasini yaratishga intilish bugungi ta’lim jarayonimizda dolzarb masalalardan biri sanaladi. Multimedia – bu bir necha ma’lumot taqdim etish vositalarining bir tizimga birlashishi. Odatda multimedia deganda matn, ovoz, grafika, multipikatsiya, videotasvir va fazoviy modellashtirish kabi ma’lumot taqdim etish vositalarining kompyuter tizimidagi birlashishi tushuniladi. Multimedia hozirda juda tez rivojlanayotgan zamonaviy axborot texnologiyalardan bo‘lib, u quyidagi xususiyatlarga ega: |