Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

11-sxema. Guruch yorm asin i ishlab chiqarishning texnologik
* 
sxemasi.
245

---

Oqlash mashinalari ishchi qismlarining tavsifi
Seperatorlardan o ‘tgan mayda chiqindilar (0=3,0-3,2 mm) 
nazorat elagida elab ajratiladi va chiqindiga qo‘shiladi. Sholi 
oqlashdan oldin ikki marta havo separatoridan o ‘tkaziladi. Sholi ikki 
vali ustiga rezina qoplangan ZRD-2,5 uskunasi yordamida oqlanadi. 
ZRD-2,5 uskunasidan bir marta o ‘tgan massada oqlanlangan sholi 85 
% va mayda.s. esa 2,0 
%
dan oshmasligi kerak. Aylanuvchi valning 
tezligi 9,4 m/sek va ikki valning aylanish nisbati 1/4 bo‘lishi tavsiya 
etiladi. ZRD-2,5 uskunasi o ‘rniga RC-125 rusumli g postovasidan 
ham foydalaniladi.
Oqlangan yarim tayyor mahsulotlami shkaf tipidagi ressevlar 
yordamida 4 ta fraksiyada saralanadi:
1. Rassevdan chiqqan «sxod»mahsulot.
Rassevning 0 5,5 va 5,0 mm elaklaridan «sxod» b o ‘lib chiqqan 
yarim tayyor mahsulot aralashtiriladi. «Sxod» Chiqishlar asosan 
luzga va oqlanmagan sholidan iborat bo‘lib, aralashma ikki marta 
havo separatoridan o ‘tkaziladi, qipiqlari ajratib olinib, aralashmaning 
qolgan qismi oqlash uchun qaytarib yuboriladi.
2. 0 ‘lchamlari 0 4,0 va 3,6 mm elaklardan «sxod» bo‘lib 
chiqayotgan aralashma (asosan m ag‘iz, oqlangan don va luzga) ikki 
marta elanib, undan qipiq va oqlanmagan donlami ajratish uchun 
Raddi mashinaga yuboriladi. Raddi mashinadan so‘ng oqlanmagan 
donlar «sxod» sistemaga qaytarilib yuboriladi, m ag‘izlari ham 
oqlash uchun yuboriladi.
3 .1 0-sxema. Yormabop donlardan yorma olish texnologiyasining 
texnologik sxemasi. 1,5 mm o ‘lchamli elakdan olingan aralashmada 
oqlanmagan don, maydalangan m ag‘iz va qipiqlar aralashtirilib 
ikki marta elanadi, qipiqni ajratib olib, yorma esa oqlash uchun 
yuboriladi.
4. 
10-sxema. Yormabop donlardan yorma olish texnologiyasining 
texnologik sxemasi. 1,5 mm o ‘lchamli elakdan o ‘tgan aralashmalar 
nazorat elaklariga yuboriladi. Qipiqlarni havo separatorida nazo- 
ratdan o‘tkazib, qolgan m ag‘izlar ajratib olinadi.
246

---

Sayqallash uchun yuborilayotgan yarim tayyor mahsulotlarda 
oqlanmagan sholi miqdori 1 % dan oshmasligi kerak. RC-125 
sayqallovchi uskunalardan m ag‘iz to ‘rt marta oldinma-ketin o'tadi, 
yuqoridagi uskunalar o ‘m iga Al-BShM -2,5 uskunasi ham ishlatilib, 
m ag‘izga 2-3 marta sayqal beriladi (26-jadval).
Elangan va havo yordamida chiqindilardan tozalangan mayda 
guruchga yana sayqal berilib, undan kepak va qovuslar ajratib 
olinadi.
Guruch yormalariga oxirgi marta pardoz berish uchun RC-125 
sayqallovchi uskunaga yuboriladi, uning abraziv yuzasi yumshoq 
qoplama bilan almashtirilib, tezligi esa 10% ga kamaytiriladi.
Cayqallangan, rassevlarda elangan yoki pardozlangan guruch 
yormalari Raddi mashinada nazorat qilinib, shopirilib, metall zar- 
rachalardan tozalangandan so‘ng qoplash uchun yuboriladi.